titel

SWF Symphonieorchester
o.l.v. Michael Gielen

Het Concert voor orkest is misschien Elliott Carters meest complexe werk, maar het reflecteert een leven in New York met de sociale en culturele veranderingen die daarin zo'n grote rol speelden. Om de opdracht van het New York Philharmonic en Leonard Bernstein te vervullen, gebruikte hij een gedicht van St. John Perse, 'Vents' ('Winden'). Hierin zag Carter 'uitvoerige omschrijvingen van de Verenigde Staten, constant overspoeld door krachten als winden, krachten die het verleden altijd transformeren, opnieuw vormgeven of uitwissen en het nieuwe en frisse introduceren.' In die zin volgt het concert de traditie van Bartók, Enescu en Elgar met hun uitbundige loftuiging op het nationale karakter, maar het gedicht bepaalt de structuur op dezelfde wijze als de Alpen deden in Gruppen: de noten streven heel andere, niet illustratieve, doelen na.

Het orkest is in vier groepen verdeeld en elke groep domineert afwisselend een deel. Gelijk aan Perse zou een programmatische concertuitvoering van droge winden (zomer) via insectenwolken (herfst) en menselijke overpeinzingen (winter) tot menselijke actie (lente) overgaan. Al bij de opening, met aanwijzing 'misterioso', suggereert het geklop van harp en tuba dat er iets enorms gaat gebeuren. Dit versnelt in het eerste deel en mindert vaart in het tweede, tot wat Carter het 'declamerende' derde deel noemt, waarin de frasen steeds langzamer beginnen en sneller eindigen en in de wervelwind van de finale losbarsten.

De drie opnamen hebben elk hun eigen kwaliteiten, maar de fraaiste, gedirigeerd door Oliver Knussen, is momenteel niet verkrijgbaar. Michael Gielen behandelt echter de structuren met een zeldzame helderheid en zijn Duitse orkest volgt hem enthousiast.

nr = 7058

nr1 = 7