titel

Orchester der Wiener Staatsoper
o.l.v. Claudio Abbado

Dit korte, verpletterende werk is Schoenbergs persoonlijke eerbetoon aan de gestorven joden door de nazivervolging en gebaseerd op een verhaal dat hij hoorde van overlevenden van de Warschau-opstand in 1944. In dit werk vindt zijn weergaloze talent voor de geluidsweergave van extreme pijn, angst, nachtmerrieachtige dwaasheden en emotionele ontheemdheid een perfect thema. Ook zijn andere talent, het uiten van hartstochtelijke woede en heroïsche bevestiging in de meest uitzichtloze situaties, komt hier tot zijn recht. Hierdoor wordt de muziek uiterst briljant.

De verteller (in Sprechsf/mme genoteerd, met toon hoogten bij benadering boven en onder een middellijn) vertelt hoe een groep gevangenen voor zonsopgang wordt gewekt en geslagen door de bewakers. De nazi-sergeant beveelt hen hun nummers hardop te zeggen, zodat hij weet hoeveel er nog naar de gaskamers moeten. Maar midden in het tellen, barsten ze uit in een Hebreeuws overwinningslied, 'Shema Yisrael', een laatste, 'grandioze' bevestiging van menselijke waardigheid.

Dit muziekdrama is 'protestmuziek', een reactie op een gewelddaad tegen een specifieke etnische groep op een bepaald punt in de geschiedenis (tevens een persoonlijke geschiedenis: Schoenberg verloor familie en leerlingen door de Nazi's). Dit is een bepalend tragisch muzikaal statement uit de 20e eeuw en een klassieke bevestiging van menselijke waarden onder alle omstandigheden.

Claudio Abbado dirigeert een sublieme live-uitvoering, kenmerkend door de levendige instrumentale details van het Wiener Philharmoniker, een vlot tempo dat het verhaal op gang houdt en een meesterlijke, aangrijpende verteller. De climax is shockerend glorieus - een combinatie die vrijwel niet tot een goed gevolg is te brengen.

nr = 6336

nr1 = 6