titel

Chicago Symphony Orchestra
o.l.v. Fritz Reiner

Muziek voor snaarinstrumenten, slagwerk en celesta is de eerste van drie opdrachten die Bartók kreeg van de verlichte Zwitserse dirigent en filantroop Paul Sacher, naast Sonate voor twee piano's en slagwerk (1937) en Divertimento voor strijkorkest (1939). De première, door het Kammerorchester Basel onder Sacher in januari 1937, was behoorlijk succesvol. Het stuk vertoont overeenkomsten met gelijktijdige werken zoals het Vijfde strijkorkest, vanwege de perfecte balans tussen een sterk uitgedrukte emotionaliteit en rigoureuze handhaving van structuur en thematische ideeën: de achtervolgende tonen van de fuga in het openingsthema vormen het materiaal voor de gehele vierdelige compositie. Deze strengheid is ook te vinden in de zeer precieze aanwijzingen in de partituur voor de uitvoering en speciale instrumentenopstelling: de strijkinstrumenten moeten in twee gelijke delen worden verdeeld en rechts en links van de dirigent geplaatst, en de gestemde pauken, cimbalen, kleine en grote trom, celesta, xylofoon, piano en harp in het midden. Bartók maakt in zijn hele werk met ongekende virtuositeit en auditieve verbeeldingskracht gebruik van deze krachten.

Weinig dirigenten weten Bartóks niveau van suggestieve subtiliteit te evenaren zoals Bartóks belangrijke landgenoot Fritz Reiner. Luister naar de manier waarop Reiner de opening met het fugathema vormgeeft en de violen zowel een gevoel van verwoesting als onrust laat uitdragen. Verwonder u bij het volgende deel over het effect en de kracht van de strijkers van het Chicago Symphony Orchestra. De emotionele temperatuur bereikt een paar keer het kookpunt.

nr = 6261

nr1 = 6