titel

Berliner Philharmoniker
o.l.v. Herbert von Karajan

Schoenbèrgs Variotionen für Orchester werd in december 1928 bij de première door het Berlin Philharmonic Orchestra onder leiding van Furtwangler ontvangen met vrijwel totaal onbegrip. Dit was het eerste werk voor volledig orkest dat Schoenberg componeerde volgens de twaalftoonsmethode, die hij sinds de Eerste Wereldoorlog ontwikkeld had. Het werk heeft een nieuw, spaarzaam orkestraal geluid van buitengewone verfijning en helderheid. Feitelijk is het orkest een grote groep onderling afhankelijke solisten.

Het thema en de negen variaties worden ingekaderd door een grootschalige en lossere introductie en finale, die het variërende proces verder uitbreiden. De mysterieuze, sfeervolle introductie brengt geleidelijk het thema voort uit een oerzee van geluid met een golfbeweging van ostinatopatronen die uitmondt in de twaalf chromatische noten. Het lyrische, peinzende thema wordt door de cello's neergezet. De variaties treden zelden buiten hun vaste contouren, fraselengte en ritme. De geestigheid, Weense walsritmes en de buitengewoon breedvoerige orkestratie bieden tegenwicht aan de serieuze, organische groei.

Herbert von Karajans opnamen met de Berliner Philharmoniker uit 1973 en 1974 vormen een nieuw baken in het begrip van de Tweede Weense School. Hij geeft de stekeligste twaalftoonsdelen nog een romantische weelderigheid en een soepele expressiviteit. Deze interpretaties lijken alle technische moeilijkheden en spanningen met gemakte pareren en het kloppende hart van de muziek te bereiken. Deze Orchestervariationen zijn de warmste en elegantste van alle opgenomen uitvoeringen.

nr = 6214

nr1 = 6