Koninklijk Concertgebouworkest
o.l.v. Bernard Haitink
Friedrich Nietzsches filosofische gedicht Also sprach Zarathustra had een zeer grote invloed op de 19e-eeuwse denkwijze, met zijn credo van de Übermensch die allerlei stadia van religieuze en wetenschappelijke ontwikkeling doorliep voor hij het licht zag. Componisten zoals Mahler en Delius trachtten de levendige beelden en sensualiteit in muziek te vertalen. Ook Richard Strauss waagde een poging in zijn toondicht uit 1896.
Zijn voornaamste muzikale idee, zo schreef Strauss, was 'de afwisseling tussen de twee verst uiteen gelegen toonsoorten.' De toonsoort C groot vertegenwoordigt de natuur en levert een van de beroemdste openingen op, met het trompetgeschal bij zonsopgang dat ook werd gebruikt door Stanley Kubrick in zijn film 2001: A Space Odyssey. De mens verschijnt bij de toonsoort B (zowel groot als klein) en deze tegenstelling duurt voort in het weelderige orkestrale tumult tot aan de doorbraak van de transformatie in de Übermensch. Strauss geeft blijk van zijn Beierse humor wanneer zijn 'supermens' zijn eerste stapjes in een Weense wals zet. Het naspel bereikt extatische hoogten wanneer de middernachtsklok luidt en de muziek bedaart tot een nocturne van grote tederheid.
Elke interpretatie behoeft een balans tussen de noodzaak van orkestrale opwinding en respect voor de sfeer van Zarathustra. Deze uitvoering van het Concertgebouworkest heeft een bijzondere schittering. De lastige orkestrale balans blijft goed bewaard en de opname heeft ontegenzeggelijk een betoverende helderheid.
nr = 5188
nr1 = 5
Five Great Tone Poems (1994)
Het naspel bereikt extatische hoogten wanneer de middernachtsklok luidt en de muziek bedaart tot een nocturne van grote tederheid.
1001 Klassieke uitvoeringen
Gramophone Monthly Choices
R. Strauss: Also sprach Zarathustra, Op. 30, TrV 176 (Tone Poems) (2014)
City of Birmingham Symphony Orchestra o.l.v. Andris Nelsons
Een schitterende aanvulling op de Strauss-jubileumuitgaven en een belangrijk verslag van de vruchtbare relatie van het orkest met hun Letse dirigent.
Richard Strauss: Also sprach Zarathustra, Op. 30 / Ein Heldenleben, Op. 40 (2019)
Oslo Philharmonic Orchestra o.l.v. Vasily Petrenko
Het drama en de opwindende orkestrale schrijfwijze van Strauss’ toongedichten lijken voor Vasily Petrenko qua vorm een tweede natuur.
Overige in AppleMusic
Also sprach Zarathustra, Op. 30 - Highlights from Salome & Elektra (2014)
Chicago Symphony Orchestra o.l.v. Fritz Reiner
Also Sprach Zarathustra, Op.30, Till Eulenspiegels Lustige Streiche, Op.28 & Macbeth, Op.23 (1998)
Orchestre de Suisse Romande o.l.v. Eliahu Inbal
