St. Petersburg Philharmonic Orchestra o.l.v. Mariss Jansons
Jarenlang was Rachmaninovs Eerste symfonie spoorloos. Na de catastrofale première in 1897 en de verwoestende recensies daarna, verdween de partituur. Rachmaninov raakte in een diepe depressie waarvan hij via hypnotherapie werd verlost. (Moraal: geef je eerste symfonie nooit het opusnummer 13.) Tot 1945, twee jaar na de dood van de componist, was de muziek onvindbaar. Toen werd in Rusland een arrangement voor twee piano's en een aantal orkestrale gedeelten teruggevonden. De uitvoering van de volledige reconstructie had ditmaal groot succes. Het was duidelijk het werk van een vroegrijp talent, met een grote invloed van Tsjaikovski maar vol originaliteit, animo en (vooral in het opmerkelijke einde) een vurige passie die zelfs in het Russische repertoire opvalt. Nu bleek dat deze symfonie een grote, persoonlijke betekenis voor Rachmaninov had. Hij had zijn hart gelucht over een pijnlijke jeugdliefde en boven aan de partituur een veelzeggend citaat uit Tolstois Anna Karenina laten afdrukken. Geen wonder dat deze afwijzing zo'n zware slag voor hem was.
Dit stuk is dan ook niet bestand tegen een terughoudende dirigent. Gelukkig geeft Mariss Jansons elk deel van de ontwikkeling van dit werk een intense zeggingskracht en overtuiging mee. Toch houdt hij het hoofd koel wanneer het op de balans aankomt. Deze muziek kan maar al te snel episodisch lijken maar blijkt een overtuigend dramatisch doel te hebben: de gestage nadering van Nemesis is in de finale bijna tastbaar. En Jansons kan zowel teder als doortastend zijn, vooral in het lichtvoetige scherzo. Ondanks alle verfijning heeft de orkestuitvoering die ondefinieerbaar Russische robuustheid die volmaakt bij de muziek aansluit.
nr = 5179
nr1 = 5
Symphonies Nos. 1 - 3, Symphonic Dances, Isle of the Dead, Scherzo in D Minor & Vocalise (2007)
Mijn droom van een briljante carrière ligt aan scherven
Rachmaninov na de première van zijn Eerste Symfonie
Gramophone Monthly Choices
Rachmaninoff: Symphony No. 1 & Symphonic Dances (2021)
The Philadelphia Orchestra o.l.v. Yannick Nézet-Séguin
* Record of the Month February 2021 *
In het vorige nummer onderzochten we de erfenis van Rachmaninov en het Philadelphia Orchestra, en Yannick Nézet-Séguin bewijst dat hij niet alleen een briljant bewaarder is, maar ook een dirigent die een eigen tijdperk creëert.
Aanbevolen 1001 Uitvoeringen
The Isle of the Dead, Op. 29 - Symphony No. 1 in D Minor, Op. 13 (2000)
Russian National Orchestra o.l.v. Mikhail Pletnev
Verfijning, poëzie en intense inleving in Rachmaninovs vurige melodielijnen
Symphony No. 1, 5 Etude-tableaux (2001)
Russian State Symphony Orchestra o.l.v. Valery Polyansky
Minder diepgaand maar net zo opwindend als de uitvoering van Jansons, fraai opgenomen
The Symphonies Etc. (1997)
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Vladimir Ashkenazy
Hartstochtelijk en superieur gespeeld met een aantal prachtige momenten
Overige in AppleMusic
Rachmaninov: Symphony No. 1 - Balakirev: Tamara (2016)
London Symphony Orchestra o.l.v. Valery Gergiev
