Berliner Philharmoniker
o.l.v. Herbert von Karajan
De jonge Richard Strauss had nog geen enkel idee van. hoe het was om op de rand van de dood te balanceren toen hij in 1889 dit uiterst sombere tonale gedicht schreef. Zestig jaar later, toen hij opzijn sterfbed lag, kon hij bevestigen (wellicht met zijn karakteristieke guitigheid) dat hij het bij het juiste eind had gehad. Het verhaal van Tod und Verklarung ('Dood en transfiguratie') draait om een man die op zijn sterfbed met opvallende helderheid (en de gebruikelijke Straussiaanse energie) zijn kindertijd en jeugdige energie herbeleeft, onderwijl aanvoelend dat het leven nog wat -méér te bieden heeft. Het thema dat dit illustreert, het zogenaamde 'ideologiemotief', wordt pas vlak voor het overlijden van de protagonist volledig geopenbaard, maar de inspanningen die dit vergt, leiden tot een vreselijk lijden dat het eerste deel van het werk bekrachtigt. Alleen in een lange, gloeiende epiloog, die voortkomt uit mysterieuze slagen op de gong (de 'transfiguratie'), kan het ideologiemotief rustig tot een climax uitgroeien voordat het in de eeuwigheid versterft. Strauss zou het motief nog eenmaal gebruiken, bij de woorden 'is dit wellicht de dood?', in de vierde van zijn Vier letzte Lieder, geschreven aan het einde van zijn leven.
Of de laatste, uitgebreide rapsodie van Tod und Verklaring nu echt spiritueel klinkt of eenvoudigweg banaal is afhankelijk van de uitvoering. Herbert von Karajan is een van de weinige dirigenten die de transfiguratie van binnenuit kunnen verlichten, deels dankzij het warme spel van het Berliner Philharmoniker. Er ligt een enorme kracht verborgen in het lage spel van de kopersectie gedurende de eerdere doodsstrijd en het magnifieke spel van de hoorn in de jeugdherinneringen.
nr = 5148
nr1 = 5
Metamorphosen, Tod und Verklärung (1993)
...draait om een man die op zijn sterfbed met opvallende helderheid zijn kindertijd en jeugdige energie herbeleeft
1001 Klassieke uitvoeringen
Gramophone Monthly Choices
Richard Strauss: Tone Poems, Vol. 1 (2013)
SWR Symphony Orchestra, Baden-Baden and Freiburg o.l.v. François-Xavier Roth
Het genie van Strauss als meesterorkestrator wordt met ingetogen effectiviteit gepresenteerd.
R. Strauss: Don Juan, Op. 20, Death and Transfiguration, Op. 24 & Till Eulenspiegel's Merry Pranks, Op. 28 (2014)
Pittsburgh Symphony Orchestra o.l.v. Manfred Honeck
Wat deze uitvoeringen zo bijzonder maakt, zijn de interpretaties van Manfred Honeck, die de emotionele en picturale details van de muziek levendig naar voren brengen.
Mahler: Kindertotenlieder - Strauss: Tod und Verklärung (historische uitgave) (2018)
Brigitte Fassbaender & Munich Philharmonic o.l.v. Sergiu Celibidache
Brigitte Fassbaender brengt een meeslepend Mahler-stuk op de planken.
Overige in AppleMusic
