Piotr Anderszewski
In 1819 verspreidde de Weense muziekuitgever Anton Diabelli een wals van eigen makelij en vroeg vijftig componisten om een variatie op de wals te maken. De vrucht van deze samenwerking verscheen in 1824 en bevatte bijdragen van Schubert, Czerny en een toen nog elfjarige Franz Liszt. Beethoven deed niet mee, maar de melodie van Diabelli inspireerde hem tot het componeren van een eigen verzameling variaties, door velen beschouwd als de beste ooit. Aanvankelijk waren er 32, maar in 1823 publiceerde Beethoven er nog tien, onder de naam op. 120.
De kracht van Beethovens Variaties licht deels in de spanning tussen Diabelli's clichématige thema en de fantasierijke aanpak van Beethoven. De composities worden gekenmerkt door toespelingen, verwijzingen, humor, parodie en transfiguratie en nemen een unieke plaats in in het oeuvre van Beethoven. Alle facetten van het thema worden apart behandeld. De relatie tussen de variaties en het onderwerp wordt soms vet aangezet, en soms verborgen door een subtiele transformatie. De één uur durende compositie springt van het komische naar het spirituele en vereist van zowel pianist als luisteraar opperste concentratie.
Er zijn talloze uitstekende opnamen van de Diabelli Variaties, maar die van Pjotr Anderszewski valt op vanwege de focus, de bedachtzame aanpak en de levendige uitvoering. Hij creëert een meditatief rustpunt in variatie 20 en doet kond van een fantasierijke geest in variatie 22, met zijn geestige verwijzing naar Mozarts Don Giovonni. Slechts weinig interpretaties zijn zo omvattend of bevredigend.
nr = 4048
nr1 = 4
Diabelli Variations (2001)
De composities worden gekenmerkt door toespelingen, verwijzingen, humor, parodie en transfiguratie en nemen een unieke plaats in in het oeuvre van Beethoven. Alle facetten van het thema worden apart behandeld.
1001 Klassieke uitvoeringen
Gramophone Monthly Choices
Bach, Beethoven, Rzewski (2015)
Igor Levit
* Record of the Month November 2015 *
Igor Levit is duidelijk een van de meest opmerkelijke pianisten van zijn generatie. In deze drie werken – allemaal sets van variaties – onthult hij een virtuositeit en reflectieve volwassenheid die de aandacht afdwingen.
Beethoven: Diabelli Variations (2022)
Mitsuko Uchida
* Record of the Month May 2022 *
Deze onthullende opname van de Diabelli Variations – Mitsuko Uchida’s eerste soloalbum in bijna tien jaar – valt op als een oogverblindende toevoeging aan de rijke interpretatieve geschiedenis van dit werk. Een schitterende uitgave. (Gramophone)
In Uchida's rustig in evenwicht gehouden handen is het tegelijkertijd het hoogtepunt van een vermakelijke omweg en de opening van een geheel nieuw vergezicht. Het ongeëvenaarde spel van Uchida is hiervoor gemaakt.
Ludwig van Beethoven: Diabelli-Variationen (2013)
András Schiff
Schiff heeft een agenda (en waarom ook niet?), maar hij weet ons gedurende het hele album te verrassen met inzichten en een feest van prachtig spel, uitstekend opgenomen. Bovendien blijft hij zich altijd concentreren op de muziek.
Beethoven: Diabelli Variations (2018)
Martin Helmchen
De tweede Diabelli-release van hetzelfde label in minder dan een jaar – maar met een zo virtuoze en fantasierijke uitvoering als deze van Martin Helmchen is dat meer dan gerechtvaardigd!
Overige in AppleMusic
Complete Piano Works, Vol. 15: Diabelli Variations (2017)
Ronald Brautigam
Geen enkele release kan volledig recht doen aan de enorme dimensies van dit werk, en inderdaad zal Brautigams interpretatie er niet toe leiden dat fortepiano mavens afzien van de unieke inzichten van de Staier- en András Schiff-versies. Brautigams bedachtzame virtuositeit, zijn architecturale scherpzinnigheid en zijn grondige onderdompeling in de stijl van Beethoven vormen echter een bekroning.
