september 2025

Ginastera: String Quartets

Kiera Duffy & Miró Quartet

‘De technisch meest gepolijste weergave tot nu toe van deze buitengewone werken’, is Andrew Farach‑Coltons rake antwoord op deze schitterende set strijkkwartetten van Ginastera.

Elk van deze drie kwartetten komt uit een aparte stijlfase in Alberto Ginastera's oeuvre. Het Eerste (1948), uit het einde van de door de Argentijnse componist zelf omschreven periode van 'Objectief Nationalisme', wemelt van ritmische energie, swingende syncopen en botte, folkachtige melodieën. Aanvankelijk vond ik het tempo van het Miró Kwartet voor het openingsstuk Allegro violenceto ed agitato wat aan de lage kant, maar na het bekijken van de partituur lijken ze de voorgestelde metronoom precies te hebben gehaald. Bovendien heeft het scherzo-achtige Vivacissimo dat volgt exact dezelfde aanduiding (met meer noten per tel, waardoor het sneller lijkt), waardoor de delen op een verhelderende manier met elkaar verbonden worden.

De taal van het Tweede Kwartet (1958), uit de periode van het 'Subjectief Nationalisme', is aanzienlijk dissonanter en de emoties veel koortsachtiger – luister bijvoorbeeld naar de koortsdroom op 2'30" in het Adagio angoscioso – maar dit werk behoudt vaak ook de syncopische drive van zijn voorganger, alsof Ginastera veel van de door Schönberg et al. ontwikkelde klanken en technieken heeft overgenomen en zich eigen heeft gemaakt. En zelfs in de modernistische, of 'neo-expressionistische', wereld van het Derde (1973) is het terrein van de Argentijnse pampa's nog vaag herkenbaar. Deze laatste inzending in het genre maakt gebruik van een sopraan (gemodelleerd naar Schönbergs Tweede Kwartet) die in vier van de vijf delen gedichten van Jiménez, Lorca en Alberti zingt.

Benita Valente zong de première van het Derde met het Juilliard Quartet in 1974, maar nam het niet op. tot 2000 (Bridge) – opnieuw met de Juilliard – toen haar stem wat frisheid had verloren. Het is desalniettemin een geweldige uitvoering, maar deze nieuwe is nog beter. Kiera Duffy beheerst de koorddansact van het Drammatico-deel met aplomb en is warm expressief, zelfs romantisch, in de hunkerende Amoroso in het hart van het kwartet en in de buitenaardse finale.

Er zijn bevredigende opnames van de drie Ginastera-kwartetten door de Latinoamericano (Brilliant), Lyric (ASV, 10/96) en Enso¯ (Naxos) kwartetten, maar de Miró geven de technisch meest gepolijste interpretaties tot nu toe van deze buitengewone werken, en de nauwgezetheid van het viertal staat de pure gedrevenheid waarmee ze zich erin verdiepen geenszins in de weg. Al met al dus een verbluffende prestatie – en ook nog eens prachtig opgenomen.

Each of these three quartets comes from a distinct stylistic phase in Alberto Ginastera’s output. The First (1948), from the end of the Argentine composer’s self-described period of ‘Objective Nationalism’, abounds with rhythmic energy, swinging syncopations and blunt, folk-like melodies. Initially, I thought the Miró Quartet’s tempo for the opening Allegro violento ed agitato a bit slow, but checking the score it seems they’ve hit the suggested metronome mark spot on. Not only that, but the scherzo-like Vivacissimo that follows has exactly the same marking (with more notes per beat, so it seems faster), linking the movements in an illuminating way.

The language of the Second Quartet (1958), from the period of ‘Subjective Nationalism’, is considerably more dissonant and its emotions far more febrile – listen, say, to the fever dream at 2'30" in the Adagio angoscioso – but this work often retains its predecessor’s syncopated drive, too, as if Ginastera had taken many of the sounds and techniques developed by Schoenberg et al and made them his own. And even in the modernist, or ‘neo-expressionist’, world of the Third (1973), the terrain of the Argentine pampas is still faintly recognisable. This final entry in the genre employs a soprano (modelled after Schoenberg’s Second Quartet) who sings settings of poetry by Jiménez, Lorca and Alberti in four of the five movements.

Benita Valente sang the premiere of the Third with the Juilliard Quartet in 1974 but didn’t record it until 2000 (Bridge) – again with the Juilliard – when her voice had lost some freshness. It’s a terrific performance nonetheless, but this new one is even better. Kiera Duffy negotiates the Drammatico movement’s high-wire vocal act with aplomb and is warmly expressive, even romantic, in the yearning Amoroso at the quartet’s centre and in the other-worldly finale.

There have been satisfying recordings of the three Ginastera quartets by the Latinoamericano (Brilliant), Lyric (ASV, 10/96) and Enso¯ (Naxos) quartets, but the Miró give the most technically polished accounts yet of these extraordinary works, and the foursome’s scrupulousness in no way inhibits the sheer gusto with which they dig into them. All in all, then, a stunning achievement – and gorgeously recorded, too.