april 2012

Lutosławski: Symphonic Variations, Piano Concerto, Variations on a Theme of Paganini & Symphony No. 4

Lortie & BBC Symphony Orchestra o.l.v. Edward Gardner

Ook lof voor Gardners conceptie van de meeslepende Vierde symfonie, die zowel een aanstekelijke betrokkenheid als een aanzienlijke expressieve passie heeft om het aan te bevelen.

Het derde deel in Chandos' welkomst Lutosławski-serie brengt een tweede portie puur orkestrale kost in een programma dat de hele carrière van de Poolse meester bestrijkt. Het programma begint onstuitbaar met de Symfonische Variaties, die de ontluikende 25-jarige componist in 1938 voltooide toen hij nog studeerde aan het Conservatorium van Warschau. Zijn leraar, Witold Maliszewski, was vernietigend (‘Voor mij is uw werk lelijk’); echter, in een uitvoering zo levendig en toegewijd als deze, is het een ware traktatie, want de muziek is persoonlijk, vindingrijk en geestig, en bovendien gecomponeerd met kleurrijke zekerheid.

Drie jaar later voltooide Lutosławski zijn Variaties op een thema van Paganini, een oogverblindend inventief pronkstuk voor twee piano's; Deze bewerking voor piano en orkest werd in 1978 geschreven in opdracht van Felicja Blumental (die het jaar daarop de première in Miami verzorgde). Louis Lortie maakt er een behoorlijke indruk mee en is al evenzeer gretig onder de indruk van die betrouwbare deugden (waaronder elegantie van vorm, genereuze lyriek en dwarrelende fantasie) die kenmerkend zijn voor het sterk communicatieve Pianoconcert dat Lutosławski in 1987-88 voor Krystian Zimerman componeerde. Ook lof voor Gardners concept van de meeslepende Vierde Symfonie (1988-92), die zowel aanstekelijke betrokkenheid als een aanzienlijke expressieve passie uitstraalt, al is het niet helemaal de superieure kalmte en cumulatieve kracht van Salonens onfeilbaar getimede, baanbrekende verslag bij het LAPO.

Gardner weet zich door het hele stuk eersteklas spel van het BBC SO te verzekeren; de techniek van Ralph Couzens is, overbodig te zeggen, state-of-the-art. Van harte aanbevolen – en als volgende, zo meen ik, is een koppeling van het Celloconcert (met Paul Watkins als solist) en de Tweede Symfonie

The third volume in Chandos’s welcome Lutosławski series brings a second helping of purely orchestral fare in a programme spanning the Polish master’s entire career. Proceedings are launched in irrepressible fashion with the Symphonic Variations that the budding 25-year-old composer finished in 1938 while still a student at the Warsaw Conservatory. His teacher, Witold Maliszewski, was scathing (‘For me your work is ugly’); however, in a performance as vivacious and committed as this one, it comprises a veritable treat, for the music is personable, resourceful and witty, and scored with colourful assurance to boot.

Three years later, Lutosławski completed his Variations on a Theme of Paganini, a dazzlingly inventive showpiece for two pianos; this arrangement for piano and orchestra was written in 1978 at the behest of Felicja Blumental (who went on to give the premiere in Miami the following year). Louis Lortie makes quite a splash with it and is no less scrupulously appreciative of those dependable virtues (among them elegance of form, generous lyricism and tumbling fantasy) that distinguish the strongly communicative Piano Concerto that Lutosławski fashioned for Krystian Zimerman in 1987-88. Plaudits, too, for Gardner’s conception of the riveting Fourth Symphony (1988-92), which has both infectious involvement and considerable expressive ardour to commend it, if not quite the supreme composure and cumulative power of Salonen’s unerringly paced pioneering account with the LAPO.

Throughout, Gardner secures some first-class playing from the BBC SO; Ralph Couzens’s engineering is, needless to say, state-of-the-art. Cordially recommended – and next up, I gather, is a coupling of the Cello Concerto (with Paul Watkins as soloist) and Second Symphony