mei 2025

Michael Tippett: New Year

BBC Scottish Symphony o.l.v. Martyn Brabbins

New Year, de operazwanenzang van Michael Tippett, kreeg vorig jaar een schitterende herneming onder leiding van Martyn Brabbins, die het immer vitale NMC nu aan een zo breed mogelijk publiek aanbiedt.

Tegen het einde van 1984, toen Michael Tippett zijn 80e verjaardag vierde, schreef ik in een essay dat er plotseling en onverwacht een nieuw theaterstuk in de maak was: 'Vroege geruchten over de aanwezigheid van een reuzenpanda en een vliegende schotel in het scenario bieden een verleidelijke glimp van een andere Tippetiaanse wereld in wording.' De arme panda haalde de finale niet, maar de vliegende schotel speelt een cruciale rol in wat de vijfde en laatste opera van de componist werd, New Year. Het duurde vier jaar om het project te voltooien, tussen 1985 en 1988, en premières waren te zien in Houston, Glyndebourne en op de BBC in respectievelijk 1989, 1990 en 1991. Een geplande opname mislukte vervolgens en de opera werd pas in 2024 weer vertoond of gehoord, en dat is waar dit project wonderbaarlijk genoeg van de grond komt.

Dankzij de BBC en NMC is Tippetts operazwanenzang eindelijk te horen, precies zoals hij het wenste. Daarin botsen twee werelden – de realiteit van vandaag als een stedelijke dystopie en een fantasieprojectie van morgen, die vanuit de ruimte reist. De interactie betreft een onschuldig jong meisje van Ergens en een prachtige ‘kolharige vreemdeling’ van Nergens: hier zijn Jo Ann en Pelegrin, heldin en heldin. Ook betrokken zijn Jo Anns delinquente broer Donny en de heerszuchtige maîtresse van de vliegende schotel Regan: hun woedende confrontatie leidt tot de climax die ontstaat bij de komst van Nieuwjaar zelf. Thuis patrouilleert pleegmoeder ‘stem van de rede’ Nan, en meesterbrein van de ruimte is ‘magiër’ Merlin. Er zijn hier kenmerken van alle vier Tippetts eerdere opera's aanwezig, evenals A Child of Our Time en The Mask of Time, en deze diverse elementen – zowel tekst als muziek – worden samengevoegd tot een werk dat tegelijk volkomen karakteristiek en onnavolgbaar eigenzinnig is.

Deze uitvoering in Schotland (plus de deskundige BBC Singers) kent geen enkele zwakke schakel en wordt subliem gezongen en gespeeld onder de ijzersterke leiding van Martyn Brabbins in de City Halls van Glasgow. Met zo'n caleidoscopische partituur – instrumentaal, vocaal en elektronisch – wordt de prestatie om al die verschillende lagen zo transparant vast te leggen, triomfantelijk volbracht door producer Andrew Keener en engineer Dave Rowell. De Welshe sopraan Helen Field als Jo Ann is het meest gemist in de verschillende premièrecasts. Het is dan ook een bijzondere vreugde om haar landgenote Rhian Lois de rol met zoveel overtuiging en stralend mededogen te zien spelen. Susan Bickley is een warme en sympathieke oma, Rachel Nicholls een oogverblindende en stalen Regan, en de drie mannen schitteren ook magnifiek. Ook Alan Oke is uitmuntend als presentator, in feite Tippetts eigen stem, die de actie en de betekenis ervan verduidelijkt. Als ik sterren mocht uitdelen, zou ik ze alle vijf in gloeiend goud geven!

Towards the end of 1984, when Michael Tippett was about to celebrate his 80th birthday, I wrote in an essay that a new theatrical work was suddenly and unexpectedly in progress: ‘Early rumours of the presence in the scenario of a giant panda and a flying saucer are a tantalising glimpse of another Tippettian world in the making.’ The poor panda didn’t make the final cut but the saucer plays a pivotal role in what became the composer’s fifth and final opera, New Year. It took four years to complete the project, between 1985 and 1988, and premiere productions were seen in Houston, Glyndebourne and on BBC television in 1989, 1990 and 1991 respectively. A planned recording then fell through and the opera wasn’t seen or heard again until 2024, and that is where this venture flies in miraculously.

Thanks to the BBC and NMC, Tippett’s operatic swansong can finally be heard exactly as he would have wished. In it, two worlds collide – the reality of today as an urban dystopia and a fantasy projection of tomorrow travelling from space. The interaction concerns an innocent young girl from Somewhere and a beautiful ‘coal-haired stranger’ from Nowhere: here are Jo Ann and Pelegrin, heroine and hero. Also involved are Jo Ann’s delinquent brother Donny and the flying saucer’s imperious mistress Regan: their furious confrontation leads to the climactic riot that occurs at the arrival of New Year itself. Patrolling home is foster-mother ‘voice of reason’ Nan, and mastermind of space is ‘magician’ Merlin. There are traits here from all four of Tippett’s previous operas as well as A Child of Our Time and The Mask of Time, and these diverse elements – both of text and music – are synthesised to create a work at once entirely characteristic and inimitably idiosyncratic.

This Scottish-based performance (plus the expert BBC Singers) has no weak links of any kind and is superbly sung and played under the cast-iron guidance of Martyn Brabbins in Glasgow’s City Halls. With such a kaleidoscopic score to capture – in instrumental, vocal and electronic terms – the very feat of recording all its multifarious layers so transparently is triumphantly achieved by producer Andrew Keener and engineer Dave Rowell. Most missed from the various premiere casts is the Welsh soprano Helen Field as Jo Ann, so to find her compatriot Rhian Lois assuming the role with such conviction and radiant compassion is a particular joy. Susan Bickley is a warm and sympathetic Nan, Rachel Nicholls a dazzling and steely Regan and the three men shine magnificently, too. Outstanding also is Alan Oke as the Presenter, effectively Tippett’s own voice, who elucidates the action and its meaning. If I had stars to award, I would give all five in glowing gold!