mei 2025

The Complete Songs of Ravel

Diverse artiesten & Malcolm Martineau

De verjaardag van Ravel, ditmaal de complete liederen, van een team zangers dat zorgvuldig is geselecteerd door Malcolm Martineau en die met stijl en elegantie door de betoverende klankwereld van de componist reizen.

Malcolm Martineau viert dit jaar het Ravel-jubileum met een verzameling van de complete liederen, in feite een vervolg op zijn overzichten van Poulenc, Fauré en Duparc, eveneens voor Signum. De opzet verschilt niet veel van die van zijn voorgangers: de liederen zijn verdeeld over meerdere zangers, in dit geval negen, en zijn, net als in de Duparc-cyclus, chronologisch geordend, wat ons veel vertelt over hoe Ravel de mélodie naar eigen inzicht vormgaf en kneedde. Doorheen het hele lied valt zowel het nauwgezette vakmanschap als de verbluffende originaliteit op die kenmerkend zijn voor alles wat hij ooit schreef, van 'Ballade de la Reine morte d'aimer', zijn eerste lied uit 1893, met zijn luidende klokken die een afgebroken leven aankondigen, tot de liefdescomplexiteit en illusies van Don Quichotte à Dulcinée vier decennia later.

Er wordt uitstekend gezongen. De beheerste en lyrische Lorna Anderson verricht wonderen met de Trois Chansons uit 1915, waarin bittere humor plaatsmaakt voor verwijzingen naar afwezigheid en verlies in de Eerste Wereldoorlog. Sarah Dufresne klinkt voortreffelijk, vooral in ‘Ballade de la Reine morte d’aimer’, waar adembenemende hoge pianissimo's het moment aankondigen waarop de ziel van de koningin haar lichaam verlaat. Nicky Spence legt de discrete erotische humor van de epigrammen van Clément Marot vast en zingt het depressieve ‘Si morne!’ met ingehouden intensiteit. John Chest, in zijn enige bijdrage aan de set, geeft ons een atletische Don Quichotte à Dulcinée. Net als Chest heeft William Thomas te weinig te doen, maar hij is opmerkelijk in ‘Un grand sommeil noir’, wederom een ​​somber lied, waarvan de afgemeten zanglijn langzaam en onverbiddelijk omhoog kronkelt. Zijn nobelheid en vurigheid imponeren ook in het ‘Chanson hébraïque’ uit de Chants populaires. De volksliederen zijn hier verdeeld over de zangers. Spence en Anderson klinken bijzonder betoverend in de Griekse liederen.

Velen, vermoed ik, zouden de orkestrale Shéhérazade verkiezen boven de versie voor piano en fluit uit 1911. Paula Murrihy is minder direct verleidelijk dan Fatma Said, eveneens met Martineau (Warner, 20/12), of Marianne Crebassa met Fazıl Say (Erato, 17/12), maar suggereert veelzeggend (en ongebruikelijk) een vleugje wrok onder de teleurstelling wanneer ‘L’indifférent’ aan het einde wegloopt. Dit is Simon Keenlysides tweede Histoires naturelles met Martineau, zijn stem is magerder dan op de eerdere opname (Wigmore Hall Live, 11/09), hoewel de humor, zo mogelijk, subtieler en kundiger is. Hij is eveneens ontroerend in ‘Kaddisch’ uit de Mélodies hébraïques. De twee grote cycli met ensemble vallen daarentegen ten deel aan Julie Boulianne. Trois Poèmes de Stéphane Mallarmé is ideaal sensueel en ongrijpbaar: we zijn ons hier ook zeer bewust van de grootsheid van de tekst. De escalerende spanningen van ‘Aoua!’ uit Chansons madécasses worden krachtig uitgevoerd, terwijl de buitenste liederen een voelbaar slaperige sensualiteit hebben, prachtig overgebracht.

Martineau is, zoals te verwachten, de meest wonderbaarlijk bekwame gids door muzikale en emotionele landschappen waarin de piano vaker wel dan niet evenveel gewicht in de schaal legt als de stem, en een breed scala aan dynamiek en kleur inzet, van het filigrane, hele-toonspatroon van 'Manteau de fleurs' tot de verschuivende oosterse texturen van Shéhérazade. Ook de andere instrumentalisten zijn voorbeeldig: Lisa Friend's koele, beheerste manier van spelen met de Shéhérazade fluitsolo is betoverend. Het is een prachtige set, al met al meer dan de moeite waard om te beluisteren.

Malcolm Martineau marks this year’s Ravel anniversary with a set of the complete songs, a sequel, in effect, to his surveys of Poulenc, Fauré and Duparc, also for Signum. The format is not dissimilar from its predecessors: the songs are divided between multiple singers, nine in this case, and, as with the Duparc cycle, are ordered chronologically, telling us much about the way Ravel shaped and moulded the mélodie to his own ends. Throughout, one notices both the fastidious craftsmanship and startling originality that characterise everything he ever wrote, from ‘Ballade de la Reine morte d’aimer’, his first song from 1893, with its chiming bells tolling out a life cut short, to the amatory complexities and illusions of Don Quichotte à Dulcinée four decades later.

There’s some excellent singing. Lorna Anderson, poised and lyrical, does wonders with the Trois Chansons of 1915, in which bitter humour gives way to intimations of absence and loss in the First World War. Sarah Dufresne sounds exquisite, above all in ‘Ballade de la Reine morte d’aimer’, where breathtaking high pianissimos signal the moment when the Queen’s soul leaves her body. Nicky Spence captures the discreet erotic wit of the Clément Marot Epigrammes and sings the depressive ‘Si morne!’ with restrained intensity. John Chest, in his only contribution to the set, gives us an athletic Don Quichotte à Dulcinée. Like Chest, William Thomas has too little to do, but is remarkable in ‘Un grand sommeil noir’, another bleak song, its measured vocal line winding slowly and implacably upwards. His nobility and fervour also impress in the ‘Chanson hébraïque’ from the Chants populaires. The folk collections are divided between singers here. Spence and Anderson sound particularly beguiling in the Greek songs.

Many, I suspect, would prefer the orchestral Shéhérazade to the 1911 version for piano and flute. Paula Murrihy is less immediately seductive than Fatma Said, also with Martineau (Warner, 12/20), or Marianne Crebassa with Fazıl Say (Erato, 12/17), but tellingly (and unusually) suggests a flash of resentment beneath the disappointment as ‘L’indifférent’ walks away at the close. This is Simon Keenlyside’s second Histoires naturelles with Martineau, his voice leaner than the earlier recording (Wigmore Hall Live, 11/09), though the humour is, if anything, more subtly knowing. He’s deeply affecting in ‘Kaddisch’ from the Mélodies hébraïques, as well. The two great cycles with ensemble fall to Julie Boulianne, meanwhile. Trois Poèmes de Stéphane Mallarmé is ideally sensuous and elusive: we’re very much aware of the greatness of the text here, too. The escalating tensions of ‘Aoua!’ from Chansons madécasses are powerfully realised, while the outer songs have a palpably drowsy sensuality, beautifully conveyed.

Martineau, as one might expect, is the most wonderfully accomplished guide through musical and emotional landscapes in which the piano, more often than not, carries equal weight with the voice, deploying a vast range of dynamics and colour that encompasses everything from the filigree whole-tone tracery of ‘Manteau de fleurs’ to the shifting oriental textures of Shéhérazade. The other instrumentalists are exemplary, too: Lisa Friend’s cool, poised way with the Shéhérazade flute solo is ravishing. It’s a fine set, all in all, more than well worth hearing