april 2025

Twilight Schumann Songs

Ian Bostridge & Saskia Giorgini

De intelligentie en poëtische reflectie waarmee tenor Ian Bostridge alles wat hij zingt, op de voorgrond plaatst, worden perfect gecombineerd met een pianiste, Saskia Giorgini, met een even diepgaande muzikaliteit.

Inmiddels hebben de volgelingen van Ian Bostridge ongeveer dezelfde verwachtingen van elke nieuwe opname, aangezien deze bestaat uit Schumann-liederen die grotendeels geschreven zijn in 1840, het jaar waarin de componist zijn grootste liederen schreef: heldere uitspraak, scherpe aanvallen, zeer specifieke inzichten en een stem die op 60-jarige leeftijd 90 procent lijkt te doen van wat zijn intelligentie vereist, zijn niets ongewoons. De verrassing in zijn lezing van Schumanns geliefde Liederkreis, Op. 39, is hoezeer zijn aanpak afwijkt van die van Schubert, waarin tekstprojectie bij elke stap voorop staat. Schumann bracht veranderingen aan in de coupletten om een ​​geweldig lied te creëren, en in die geest overschrijdt Bostridge soms de specifieke betekenis van de tekst, het duidelijkst in de beroemde 'Mondnacht', waarbij hij ten volle geniet van Schumanns lyrische verheffing. De literaire betekenis wordt niet genegeerd; hij weet gewoon wanneer de muziek het moment draagt ​​met zijn uitgebreide hoge register en een diepe toon in zijn lage register. Tussen de tenoropnames van de Eichendorff Liederkreis valt Bostridge temperamentvol in het midden tussen de jongensachtige, frisgestemde Werner Güra (mijn persoonlijke favoriet), die angstig het 'vreemde land' van het openingsnummer 'In der Fremde' betreedt alsof hij voor het eerst is, en Peter Schreier (in zijn memorabele samenwerking met András Schiff), die een meer wereldmoeie ambivalentie uitstraalt. Bostridges vertelgevoeligheid is vooral duidelijk in 'Waldesgespräch', waarin de heksenstem van de Lorelei aanvankelijk gedempt is maar monsterlijk wordt – wat suggereert dat de demon in het hoofd van de hoofdpersoon groeit.

Andere Schumann-liederen hier documenteren hoe het jaar 1840 niet onophoudelijk briljant was, hoewel de zelden gehoorde Kerner Lieder worden vertegenwoordigd door een uitvoering die de cyclus als een samenhangend geheel op een manier verwoordt die ik nog nooit eerder heb gehoord. Muzikaal ongelijkmatig voelt de Kerner Lieder vaak aan als een slecht bij elkaar passende verzameling stijlen, waaronder Carl Loewe, hoewel pianiste Saskia Giorgini de zwakke eindes juist gebruikt om de liederen samen te smelten als de fragmentarische componenten van Dichterliebe. Bostridge brengt de emotionele concentratie van Winterreise overtuigend in de mix.

Het uitdagende, ruim zes minuten durende ‘Stirb, Lieb’ und Freud’ ontvouwt zich in een perfect tempo, bijna als een verhaaltje voor het slapengaan, zonder te slepen, maar eindigend met een gedurfd langgerekte, zielontblote behandeling van de coda. Nog aangrijpender is Giorgini's behandeling van de solo pianoritornellen die ‘Stille Liebe’ naar een tekstloze wereld van expressie voeren. ‘Stille Tränen’ laat Schumann op zijn best zien, en als Bostridge zich in het verleden schuldig heeft gemaakt aan emotionele terughoudendheid, is hij dat hier zeker niet. De emotionele boog van het programma wordt voltooid door 'Des Sennen Abschied' uit het Lieder-Album für die Jugend, waarvan de afscheidszang wordt opgemerkt in Bostridges boeknotities. De symbolische finaliteit van de regel 'De zomer is voorbij' markeert hopelijk niet het einde van Bostridges/Giorgini-verkenning van Schumann. In Bostridges uitgebreide discografie is dit een van zijn beste.

By now, Ian Bostridge’s followers have approximate expectations of any new recording, this one being Schumann songs written mostly in the composer’s great song-writing year of 1840: crisp enunciation, incisive attacks, highly specific insights and a voice that, at the age of 60, seems to do 90 per cent of what his intelligence demands are nothing unusual. The surprise, in his reading of Schumann’s beloved Liederkreis, Op 39, is how much his approach diverges from his Schubert, in which text projection is paramount at every turn. Schumann made changes in the verses in order to create a great song, and in that spirit, Bostridge at times overrides the specific meaning of the text, most obviously in the famous ‘Mondnacht’, enjoying Schumann’s lyrical exaltation to the fullest. Literary meaning isn’t ignored; he just knows when the music carries the moment with his expansive upper range and a depth of tone in his lower range.

Among tenor-voice recordings of the Eichendorff Liederkreis, Bostridge temperamentally falls in the middle of the boyish, fresh-voiced Werner Güra (my personal favourite), who anxiously enters the ‘foreign land’ of the opening song ‘In der Fremde’ as if for the first time, and Peter Schreier (in his memorable András Schiff collaboration), who projects more world-weary ambivalence. Bostridge’s storytelling sensibility is particularly evident in ‘Waldesgespräch’, in which the witchy voice of the Lorelei is initially muted but becomes monstrous – suggesting that the demon is growing inside the protagonist’s head.

Other Schumann songs here document how the year of 1840 wasn’t ceaselessly brilliant, though the infrequently heard Kerner Lieder is represented by a performance that makes sense of the cycle as a cohesive unit in ways that I’ve never previously heard. Musically uneven, the Kerner Lieder often feels like a badly mismatched collection of styles including Carl Loewe, though pianist Saskia Giorgini actually uses the weak endings to fuse the songs like the fragmentary components of Dichterliebe. Bostridge convincingly brings the emotional concentration of Winterreise into the mix.

The challenging six-minute-plus ‘Stirb, Lieb’ und Freud’’ unfolds at a perfect tempo, almost like a bedtime story, never dragging, but ending with a daringly elongated soul-baring treatment of the coda. Even more affecting is Giorgini’s treatment of the solo piano ritornellos that take ‘Stille Liebe’ into a beyond-text realm of expression. ‘Stille Tränen’ shows Schumann at his rhapsodic best, and if Bostridge has been guilty of emotional reserve in the past, he certainly isn’t here. The programme’s emotional arc is completed by ‘Des Sennen Abschied’ from Lieder-Album für die Jugend, whose valedictory quality is remarked upon in Bostridge’s booklet notes. The symbolic finality of the line ‘Summer is over’ hopefully doesn’t mark the end of the Bostridge/Giorgini exploration of Schumann. In Bostridge’s vast discography, this is one of his best.