februari 2012
Havegal Brian: Orchestral Music, Vol. 2
BBC Scottish Symphony Orchestra o.l.v. Garry Walker
Dubbelrecensie met de Symphony #1 van Havegal Brian
Dubbelrecensie met Havergal Brian: Symphony No. 1 door BBC NOW, BBC Concert Orchestra o.l.v. Martyn Brabbins
De Gothic Symphony is een fantastisch werk in elke betekenis van het woord. Van epische omvang en vol mythen, waarvan er verschillende zachtjes zijn afgezwakt in Calum (aka Malcolm) MacDonalds uitstekende boekje-noot, is het sinds de voltooiing in 1927 slechts zeven keer in zijn geheel uitgevoerd; hoe dan ook heb ik ze allemaal kunnen horen, behalve Bryan Fairfax' wereldpremière in 1961. De huidige twofer verankert (om MacDonalds woorden te lenen) de zevende, gegeven op de BBC Proms van 2011, en - ik kan ondubbelzinnig bevestigen - verreweg het beste dat het heeft ontvangen. Het is zeker niet perfect: geen enkele uitvoering, hoe goed voorbereid ook, zou dat kunnen (Brabbins en MacDonald schrijven beiden welsprekend over de uitdagingen), dus er zijn enkele gevallen van intonatiedrift in de vele blootgestelde onbegeleide koorpassages. Deze zijn klein en doen geen afbreuk aan de muzikale flow of de effectiviteit van de interpretatie. In zekere zin is Hyperions release een perfecte, van een groot evenement, een magistraal werk en een samenvatting van de enorme moeilijkheden van het project als geheel.
Hoe verhoudt het zich tot zijn concurrenten? (Voor degenen met een goed geheugen tart het idee van drie rivaliserende accounts alle verbeelding.) Boult's, net als Brabbins' BBC-evenement in de Royal Albert Hall, maakte Brians extreme tempi glad, terwijl Lenárd's ze accentueerde. Boult is bijna een kwartier sneller dan Lenárd; Brabbins zit ertussenin, dichter bij Boult maar benadrukt de caleidoscopische verscheidenheid aan snelheden, textuur en vindingrijkheid in de partituur. Geholpen door Hyperions sensationele geluid klinken details die eerder nauwelijks werden geregistreerd kristalhelder. Het is waar dat Boults solisten het beste kwartet blijven dat is samengesteld voor de Gothic, maar die van Brabbins zijn prima genoeg, Gritton is de keuze.
Het is jammer dat de tweede Brian-cd van Toccata Classics zo overschaduwd wordt door de monumentale release van Hyperion, vooral omdat het veel mooie muziek aan het licht brengt die slechts één keer eerder gehoord is. Garry Walker brengt opnieuw toegewijd spel van het BBC Scottish Symphony Orchestra. De twee suites uit Brians tweede opera, Turandot, zitten vol fascinerend materiaal, de Three Pieces uit Act 1, MacDonalds Suite uit Acts 2-3. De pareltjes van Toccata zijn de climax ‘Night Ride’ uit Faust en de opwindende Symphonic Variations uit The Tigers. Maar het is de Gothic waar ik het vaakst naar terug zal keren en ik kan het niet genoeg aanbevelen. Als je de inleidende notitie van BBC Proms Controller Roger Wright leest, blijft er één vraag over: waarom hebben ze het in hemelsnaam niet op video opgenomen? Wat een omissie!
The Gothic Symphony is a fabulous work in every sense of the word. Of epic scale and the stuff of myths, several gently deflated in Calum (aka Malcolm) MacDonald’s excellent booklet-note, it has been performed entire just seven times since its completion in 1927; by hook or crook I have managed to hear all bar Bryan Fairfax’s 1961 world premiere. The present twofer enshrines (to borrow MacDonald’s word) the seventh, given at the 2011 BBC Proms, and – I can unequivocally confirm – far and away the finest it has received. It is not perfect, for sure: no performance, however well prepared, could manage that (Brabbins and MacDonald both write eloquently of the challenges), so there are some instances of intonational drift in the many exposed unaccompanied choral passages. These are minor and do not detract from the musical flow or the effectiveness of the interpretation. In a sense, Hyperion’s release is a perfect one, of a great event, a magisterial work and an encapsulation of the enormous difficulties of the project as a whole.
How does it compare with its competitors? (To those with long memories the notion of three rival accounts beggars belief.) Boult’s, like Brabbins’s a BBC-mounted event in the Royal Albert Hall, smoothed out Brian’s extremes of tempi whereas Lenárd’s accentuated them. Boult is swifter than Lenárd by almost a quarter-hour; Brabbins lies between, closer to Boult but emphasising the kaleidoscopic variety of speeds, texture and invention in the score. Aided by Hyperion’s sensational sound, details which barely registered before sound crystal clear. True, Boult’s soloists remain the best quartet assembled for the Gothic but Brabbins’s are fine enough, Gritton the pick.
It is a shame that Toccata Classics’ second Brian disc should be so overshadowed by Hyperion’s monumental release, especially as it brings into the light much fine music heard just once before. Garry Walker again produces committed playing from the BBC Scottish Symphony Orchestra. The two suites from Brian’s second opera, Turandot, are full of fascinating material, the Three Pieces from Act 1, MacDonald’s Suite from Acts 2-3. Toccata’s gems are the climactic ‘Night Ride’ from Faust and electrifying Symphonic Variations from The Tigers. But it’s the Gothic to which I will return most often and I cannot recommend it strongly enough. Reading BBC Proms Controller Roger Wright’s introductory note, one question remains: why on earth did they not video-record it? What an omission!