maart 2025
Shostakovich: String Quartets Nos. 2, 7 & 10
Jerusalem Quartet
Het Jerusalem Quartet reist door de grote kwartetten van Sjostakovitsj en haalt al hun intensiteit, kracht en lyriek naar boven, waardoor ze helder en levendig klinken.
Deze opname van het Jerusalem Quartet is vanaf het begin absoluut meeslepend, met Shostakovich's Second Quartet - een veel zwaarder stuk dan je zou verwachten op basis van het eerdere nummer. Het heldere en gezonde geluid bij de opening wordt intenser en wordt sinister. Het tweede deel, het Recitatief en de Wals, wordt uitgerekt tot een volledige 12 minuten, maar Alexander Pavlovsky wringt de betekenis uit elke noot in zijn solovioollijnen, waarbij hij brutaal vibrato, gebogen noten en lange pauzes toepast. Ik ben opgetogen dat de noten die Shostakovich 80 jaar geleden op papier zette, nog steeds met zoveel kracht tot leven konden komen. Het Scherzo is behendig gekarakteriseerd, met een breed scala aan kleuren die op elke passage worden toegepast, altijd met precisie gekozen. De variaties in de finale wisselen van karakter met grote behendigheid en bouwen op naar de krachtige laatste verklaring. Ik heb dit altijd als een prima kwartet beschouwd, maar in de handen van het Jerusalem Quartet klinkt het als een waar meesterwerk.
Nr. 7 is kort en behoorlijk raadselachtig. In de griezelige herhaalde noten aan het begin volgen de muzikanten hier het voorbeeld van het Borodin Quartet, met strakke ritmes en veel spanning. Later maken ze de opening van de finale ronduit huiveringwekkend. Met al het expressionistische drama van dit stuk kunnen we begrijpen waarom Shostakovich' mindere collega's vaak jaloers leken: hoe kon hij met zoveel wegkomen, terwijl zij zich moesten inhouden?
Nr. 10 opent met een sonore lyriek, maar houdt schokken achter de hand voor het Scherzo. Hitchcock had de snijdende stalen klankkleuren hier goed kunnen gebruiken, maar zelfs te midden van dit bloedbad humaniseert het Jerusalem Quartet het drama, wat een gevoel van diepe wanhoop creëert, dat zich vervolgens afspeelt in de daaropvolgende passacaglia. De uitvoerders nemen de schijnbare naïviteit van de finale nooit voor waar aan, maar blijven de hele tijd somber en stoïcijns.
Shostakovich kan natuurlijk ook anders gespeeld worden: met strengere terughoudendheid of met lichtere humor. Maar als we het Jerusalem Quartet deze stukken horen spelen, zijn we volledig overtuigd door hun verhaal. Deze muziek spreekt hen duidelijk aan en zij worden op hun beurt een van de meest overtuigende pleitbezorgers ervan.
This recording by the Jerusalem Quartet is absolutely compelling from the outset, with Shostakovich’s Second Quartet – a much weightier piece than you might suppose from the early number. The bright and healthy sound at the opening becomes more intense and turns sinister. The second movement, the Recitative and Waltz, is drawn out to a full 12 minutes, but Alexander Pavlovsky wrings the meaning out of every note in his solo violin lines, boldly applying vibrato, bent notes and long pauses. I am thrilled that the notes Shostakovich put on paper 80 years ago could still come alive with such power. The Scherzo is deftly characterised, with a wide range of colours applied to each passage in turn, always chosen with precision. The finale’s variations switch character with great agility and build up to the powerful final statement. I always considered this a fine quartet, but in the hands of the Jerusalem Quartet it sounds like a true masterwork.
No 7 is short and quite enigmatic. In the uncanny repeated notes at the beginning, the musicians here follow the lead given by the Borodin Quartet, with taut rhythms and plenty of suspense. Later, they make the opening of the finale positively hair-raising. With all the expressionist drama of this piece, we can see why Shostakovich’s lesser colleagues often seemed jealous: how was he allowed to get away with so much, while they had to exercise restraint?
No 10 opens with a sonorous lyricism but keeps shocks in reserve for the Scherzo. Hitchcock could have put to good use the slashing steely timbres here, but even in the midst of this carnage the Jerusalem Quartet humanise the drama, creating a sense of profound despair, which then plays itself out in the subsequent passacaglia. The performers never take the finale’s apparent naivety at face value but remain sombre and stoic throughout.
Shostakovich can, of course, be played differently: with sterner reserve or with lighter shades of humour. But when we hear the Jerusalem Quartet playing these pieces, we are fully convinced by their account. This music clearly speaks to them, and they, in turn, become some of its most persuasive advocates.