maart 2025

Schumann: Violin Sonatas

Alina Ibragimova & Cédric Tiberghien

Alina Ibragimova en Cédric Tiberghien, een partnerschap dat al zoveel heeft opgeleverd, bieden ons sonates van Schumann die diepgaand onderzocht en onberispelijk voorbereid aanvoelen.

Het is interessant hoe vreemd Schumanns vioolsonates zich onderscheiden van het standaardrepertoire, en dus hoe relatief sporadisch nieuwe opnames verschijnen. Ik denk dat Rob Cowan het terecht zei toen hij ooit op deze pagina's opmerkte dat de reden hiervoor met de Derde Sonate – gedateerd 1853, het jaar voor Schumanns zelfmoordpoging – is dat de muziek te ongemakkelijk is; en ik zou zeggen dat er ook een element van dat in de twee sonate uit 1851 zit.

Ongemakkelijk is niet per se het woord dat ik zou gebruiken als Alina Ibragimova en Cédric Tiberghien zich storten op de wendingen en bochten in het eerste deel van de Derde. Het is zeker een gepassioneerde, veelkleurige en contrastrijke lezing, en Ibragimova's kleuring is een droom, die een emotioneel verfijnde grens tussen donker en licht bewandelt. Maar het voelt als een lichtere geest aan de basis van deze specifieke flux tussen vurige uitspraken en raadselachtige fantasie dan bij Christian Tetzlaff en Lars Vogt (om het te vergelijken met misschien wel de beste opname van de afgelopen jaren - Ondine, 1/14). Dit optimisme zweeft lichtjes over de middelste delen voordat het intenser wordt door de virtuositeiten van het ondeugende, intieme gesprek in de finale - ontmoet met prachtig lenig vloeiende delicatesse en energie, en een enorm dynamisch bereik. Al met al klinkt het geheel met de geest van intellectueel sprankelende vriendschap waarin de sonate voor het eerst werd bedacht - de tweede twee delen waren Schumanns bijdragen aan de 'FAE'-sonate die hij samen met Albert Dietrich en Brahms voor Joseph Joachim componeerde, waaraan hij vervolgens snel de eerste twee toevoegde om een ​​derde complete sonate van hemzelf te creëren.

Uitzoomend dragen de eerste twee sonates meer een gevoel van energiek drama en menselijke warmte dan van een gekwelde man op de rand van de afgrond, als ik dat mag zeggen zonder dat wat een glorieus genuanceerd, emotioneel caleidoscopisch en soms sprankelend theatraal album is, klinkt als een emotionele one-trick pony. In wezen heeft het geschilderde beeld evenveel raadselachtige controle en zachte charme als gevaarlijke dualiteit. Je hoort de man op wie Clara verliefd werd en wiens vriendschap Brahms onmiddellijk wilde. Als je bijvoorbeeld de openingszin van de Eerste neemt, is het een doordacht evenwichtige, slechts licht vibrato-achtige ontmoeting van zijn haarspeldbochten en fp-duw, in plaats van iets trillende en zenuwachtig afgehakte. Zijn centrale Allegretto komt met een prachtig licht glijdende, grillige toets; voortreffelijke zachtheid in de mix en zijn centrale uitbarsting die klinkt als vrolijke lachsalvo's. De d mineur Seconde opent helder, schitterend en dramatisch strak (Ibragimova en Tiberghiens ritmische behandeling met heldere contouren is overal fantastisch), terwijl het door koraal geïnspireerde tweede deel een drama is met een hoog contrast en een breed spectrum.

Te midden van beperkte maar zware concurrentie (ik heb Isabelle Faust, Jennifer Koh en Andrew Wan nog niet eens genoemd), zal het hoogstwaarschijnlijk de set van Ibragimova en Tiberghien zijn waar ik voortaan als eerste naar zal grijpen.

It’s interesting how strangely set apart Schumann’s violin sonatas remain from the standard repertoire, and thus how comparatively sporadically new recordings appear. I think Rob Cowan called it correctly when he once commented in these pages that the reason for this with the Third Sonata – dated 1853, the year before Schumann’s suicide attempt – is because the music is too uncomfortable; and I’d say there’s an element of that in the two 1851 ones as well.

Uncomfortable isn’t necessarily the word I’d use as Alina Ibragimova and Cédric Tiberghien launch themselves into the Third’s first-movement twists and turns, though. Certainly, it’s a passionate, multicoloured and contrast-rich reading, and Ibragimova’s colouring is a dream, treading an emotionally sophisticated line between dark and light. But it feels like a lighter spirit at the root of this particular flux between fiery pronouncements and enigmatic fantasy than there is with Christian Tetzlaff and Lars Vogt (to compare it with perhaps the finest recording of recent years – Ondine, 1/14). This optimism proceeds to hover lightly over the middle movements before intensifying through the virtuosities of the finale’s puckish close conversation – met with gorgeously lithely flowing delicacy and vim, and a tremendous dynamic range. All in all, the whole rings with the spirit of intellectually sparkling friendship in which the sonata was first conceived – the second two movements having been Schumann’s contributions to the ‘FAE’ Sonata he co-composed with Albert Dietrich and Brahms for Joseph Joachim, to which he then quickly added the first two to create a third complete sonata of his own.

Zooming out, the first two sonatas similarly carry more a sense of energised drama and human warmth than of an anguished man on the brink of the abyss, if I can say that without making what is a gloriously nuanced, emotionally kaleidoscopic and at times sparklingly theatrical album sound like an emotional one-trick pony. Essentially, the picture painted has as much enigmatic control and soft-edged charm as dangerous duality. You hear the man Clara fell in love with, and whose friendship Brahms immediately wanted. If you take the First’s opening phrase, for instance, it’s a thoughtfully poised, only lightly vibrato’d meeting of its hairpin swells and fp push, rather than something more trembling and nervily choppy. Its central Allegretto comes with a beautifully lightly gliding, whimsical touch; exquisite softness in the mix, and its central outburst sounding like merry peals of laughter. The D minor Second opens crisply resplendent and dramatically taut (Ibragimova and Tiberghien’s clean-contoured rhythmic handling is fabulous throughout), while its chorale-inspired second movement is one of high-contrast, gamut-spanning drama.

Amid limited but tough competition (I haven’t even mentioned Isabelle Faust, Jennifer Koh and Andrew Wan), it will more likely than not be Ibragimova and Tiberghien’s set for which I will reach first from henceforth.