oktober 2013

Schubert: String Quartet No. 14

Pavel Haas Quartet & Danjulo Ishizaka

Hun tempo is zo perfect dat vergelijkingen voor het eerst bijna irrelevant lijken.

Dit is goed. Heel goed. Acclaim en het Pavel Haas Quartet zijn vertrouwde bedgenoten – ze wonnen immers twee jaar geleden de Gramophone’s Record of the Year voor hun Dvo∑ák. Maar dit is hun eerste opname die echt een overvolle markt betreedt. Ze vertegenwoordigen de beste kwaliteiten van de Tsjechische traditie – warmte, klank, individualiteit, intensiteit; maar wat hier opvalt is hun onverschrokken risicobereidheid, hun vurigheid en het absolute vertrouwen waarmee ze je door deze twee meesterwerken heen drijven. In het Kwintet hebben ze de perfecte partner in cellist Danjulo Ishizaka – en er is geen sprake van een kwartet plus één, wat de recente lezing van het Takács Quartet belemmerde.

Hun tempi zijn onfeilbaar juist in die mate dat vergelijkingen, voor eens, bijna irrelevant lijken. En het langzame deel van het Kwintet is pijnlijk, maar emoteert nooit oppervlakkig; de manier waarop de spelers het geluid aan het einde terugtrekken is absoluut hypnotiserend. De Belcea beteugelen de emoties in grotere mate (vergelijk ze na ongeveer negen minuten in dit deel), maar de Pavel Haas – met iets meer slepende, kwetsbare frasering van de eerste viool – zijn waanzinnig memorabel. Ze beoordelen ook overgangen prachtig, zodat de twee werken zich op een volkomen natuurlijke manier ontvouwen: proef gewoon de finale van het Kwintet, op het punt waarop het tweede idee, met zijn licht huiverende Weense vrolijkheid, geleidelijk overgaat in de terugkeer van het getroebleerde openingsidee.

Ook in het Kwartet is veel te bewonderen: in de spookachtige slotminuten van het eerste deel; of in de langzame variaties, waarin je in vervoering wordt gebracht terwijl de eerste viool en vervolgens de cello het middelpunt van de belangstelling vormen, en de stuiterende ritmes van de volgende variatie – die in sommige uitvoeringen kunnen klinken als geweerschoten – een delicatesse en een gevoel voor dans vertonen. De krankzinnige tarantella die het kwartet afsluit is een tour de force, rauw, visceraal en met een emotionele directheid die bijna ondraaglijk is. De intensiteit van het spel is zo groot dat je aan het einde van de cd ook behoorlijk uitgeput bent. Maar zo hoort het misschien ook.

Zullen deze zeer persoonlijke interpretaties de tand des tijds net zo goed doorstaan ​​als de iets koelere lezingen van de Belcea en, in Death and the Maiden, de Takács? Vanuit deze nabijheid is het onmogelijk om te zeggen, maar ik zou zeggen dat de kans vrij groot is.

This is good. Very good. Acclaim and the Pavel Haas Quartet are familiar bedfellows – after all, they did win Gramophone’s Record of the Year for their Dvo∑ák two years ago. But this is their first recording that really steps into a crowded marketplace. They represent the best qualities of the Czech tradition – warmth, sonorousness, individuality, intensity; but what’s striking here is their fearless risk-taking, their fervency and the absolute confidence with which they propel you through these two masterpieces. In the Quintet they have the perfect partner in cellist Danjulo Ishizaka – and there’s no sense of a quartet plus one, which hampered the Takács Quartet’s recent reading.

Their tempi are unfailingly right to the extent that comparisons, for once, seem almost irrelevant. And the slow movement of the Quintet is aching but never emotes superficially; the way the players withdraw the sound at its close is absolutely mesmerising. The Belcea rein in the emotions to a greater degree (compare them at around nine minutes into this movement) but the Pavel Haas – with slightly more dragging, vulnerable phrasing from the first violin – are insanely memorable. They also judge transitions beautifully so that the two works unfold in a completely natural way: just sample the finale of the Quintet, at the point where the second idea, with its slightly wincing Viennese gaiety, gradually yields to the return of the troubled opening idea.

In the Quartet, too, there is much to admire: in the spectral closing minutes of the first movement; or in the slow-movement variations, where you’re held rapt as the first violin and then the cello take centre stage, and the ricocheting rhythms of the following variation – which can sound like gunshots in some performances – display a delicacy and a sense of dance. The crazed tarantella that closes the quartet is a tour de force, raw, visceral and with an emotional immediacy that is almost unbearable. Such is the intensity of the playing that by the end of the disc you, too, are quite exhausted. But that’s perhaps how it should be.

Will these highly personal interpretations stand the test of time as effectively as the slightly cooler readings from the Belcea and, in Death and the Maiden, the Takács? From this proximity it’s impossible to say, but I’d say the odds are pretty good.