oktober 2013

Schumann: Violin Concertos & Phantasie in C Major, Op. 131

Baiba Skride & Danish National Symphony Orchestra o.l.v. John Storgårds

De aangrijpende late werken van Schumann vormen een boeiend trio en Baiba Skride is hun ideale exponent.

Als ik gevraagd zou worden om de impact van Schumanns late concertante werken voor solostrijkers en orkest samen te vatten, zou ik zeggen dat ‘moed in het aangezicht van overweldigende tegenslagen’ een vrij accurate beschrijving is. Wat die moed des te aangrijpender maakt, is dat het diepe emoties niet opzijzet, zoals blijkt uit de langzame bewegingen van beide concerten en de openingszuchten van de bonte Phantasie. Strikt genomen is het ook niet nodig om te weten dat achter het Vioolconcert (Schumanns laatste voltooide werk met orkest) de tragedie van neurosyfilis en waanzin schuilt. Schumanns aangrijpende late essays vormen een boeiend trio en Baiba Skride is hun ideale exponent, haar algehele benadering helder, stil veerkrachtig en tonaal verleidelijk, haar behandeling van de langzamere muziek hartverscheurend aangrijpend. John Storgårds’ dirigeren voegt een cruciale extra dimensie toe, niet alleen omdat hij consequent weigert het tempo op te voeren (deze fragiele late bloeiperiodes zullen niet worden overhaast), maar ook omdat een combinatie van gewicht, spierkracht en een gemakkelijke muzikale flow volledige toegang tot de expressieve kern van elke partituur mogelijk maakt. De uitdagende opening van het Vioolconcert is een voorbeeld. En hoewel Skride minder openlijk emoties uitstraalt dan sommige van haar gevierde voorgangers (Menuhin, Kulenkampff, Szeryng), brengt haar zachter gestemde interpretatie ontelbare muzikale voordelen met zich mee, ook voor het getranscribeerde Celloconcert dat, als het wil slagen, zo ver mogelijk van het origineel moet klinken.

Rivaliserende cd's van alle drie de werken van Anthony Marwood en van Lena Neudauer (plus drie kortere stukken georkestreerd uit werken voor piano vierhandig), laten, hoewel uitstekend, een minder onuitwisbare indruk achter. Ook mogen we de versies van het Vioolconcert van Zehetmair, Capuçon, Zimmermann en Kremer niet vergeten. Het mooie van deze cd is dat Skride, Storgårds en het uitstekende Deense orkest de muziek volkomen nieuw laten klinken, zodat zelfs als je een of meer van de andere cd's bezit, je nog steeds veel kunt leren door ernaar te luisteren. De zachte maar transparante geluidskwaliteit past bij de muziek.

If asked to sum up the impact of Schumann’s late concertante works for solo strings and orchestra, I would say that ‘courage in the face of overwhelming odds’ is a pretty accurate description. What makes that courage all the more affecting is that it doesn’t sideline deep emotion, as is obvious from the slow movements of both concertos and the opening sighs of the variegated Phantasie. Nor, strictly speaking, is it necessary to know that beyond the Violin Concerto (Schumann’s last completed work with orchestra) lay the tragedy of neurosyphilis and madness. Schumann’s poignant late essays make for an absorbing threesome and Baiba Skride is their ideal exponent, her overall approach limpid, quietly resilient and tonally alluring, her handling of the slower music heartbreakingly poignant. John Storgårds’s conducting adds a crucial further dimension, not only because he consistently refuses to push the pace (these fragile late flowerings will not be hurried) but because a combination of weight, muscularity and an easy musical flow allows full access to each score’s expressive core. The defiant opening of the Violin Concerto is a case in point. And, while Skride emotes less overtly than some of her feted forebears (Menuhin, Kulenkampff, Szeryng), her more gently voiced interpretation brings with it untold musical benefits, also to the transcribed Cello Concerto which, if it is going to succeed, needs to sound as far removed from the original as possible.

Rival CDs of all three works by Anthony Marwood and by Lena Neudauer (plus three shorter pieces orchestrated from works for piano four hands), although excellent, leave a less indelible impression. Nor should we forget versions of the Violin Concerto by Zehetmair, Capuçon, Zimmermann and Kremer. The beauty of this disc is that Skride, Storgårds and the excellent Danish orchestra make the music sound utterly new, so that even if you own one or more of the others you still stand to learn a great deal from listening to it. The mellow but transparent sound quality suits the music.