september 2013

Arnold Schoenberg: L'œuvre pour piano

Florent Boffard

Boffard streelt details en creëert een dubbelzinnigheid tussen voor- en achtergrond, waardoor deze miniaturen veranderen in enorme doeken van verlichte ervaringen.

Als dit een Gramophone Collection-overzicht was van Schönbergs pianomuziek, en ik had het al gehad over de relatieve verdiensten, of anders, van Glenn Gould en Maurizio Pollini – Gould speelde goed piano maar miste de muziek, Pollini’s intellectuele en technische genie ging eerlijker om met Schönbergs uitdagingen – zou ik nog steeds in de verleiding komen om de ultieme topfavoriet te geven aan deze nieuwe cyclus van de Franse pianist Florent Boffard.

Schönbergs pianomuziek is een probleem. Daar bestaat geen twijfel over. De seriële Fünf Klavierstücke, Op. 23, en Suite für Klavier, Op. 25 – maar niet de vrij atonale Drei Klavierstücke, Op. 11, en Sechs Kleine Klavierstücke, Op. 19 – hebben de sfeer van een kunstenaar die verf op een doek gooit en nooit een stap terug doet om naar het resultaat te kijken. Dat Schönberg natuurlijk pijnlijk bezorgd was over het resultaat maakt deze disjunctie tussen zijn muzikaal diepgaande uitwerkingen en de auditieve resultaten steeds onverklaarbaarder. Maar Boffard brengt een overvloedig spectrum aan trompe-l’œil-schaduwen en ritmische nuances in muziek die standaard kunnen afdwalen naar grijsheid en mechanistische precisie. Het tweede moment van de Fünf Klavierstücke komt met impressionistische ondertonen; de ‘Gigue’ in de Suite laat zien hoe je Schönbergs ritmische momentum kunt voeden zonder dat het klinkt alsof je uien snijdt.

Een vroege set van Brahms-meets-Chopin Three Pieces sluit de schijf af, maar de Drei Klavierstücke die we allemaal kennen, zorgen voor de stemmingsmuziek: een smaakvolle zweem van goed toegepaste romantiek die botst met opgepompte hysterie. De Sechs Kleine Klavierstücke is echter het beste: Boffard streelt details en creëert een dubbelzinnigheid van voorgrond en achtergrond die deze miniaturen verandert in enorme doeken van verlichte ervaring.

If this were a Gramophone Collection survey of Schoenberg’s piano music, and I’d already discussed the relative merits, or otherwise, of Glenn Gould and Maurizio Pollini – Gould playing the piano well but missing the music, Pollini’s intellectual and technical genius dealing more equitably with Schoenberg’s challenges – I’d still be tempted to hand the ultimate top-choice accolade to this new cycle by the French pianist Florent Boffard.

Schoenberg’s piano music is a problem. No question about that. The serial Fünf Klavierstücke, Op 23, and Suite für Klavier, Op 25 – but not the freely atonal Drei Klavierstücke, Op 11, and Sechs Kleine Klavierstücke, Op 19 – have the feel of an artist throwing paint at a canvas who never steps back to look at the results. That Schoenberg was, of course, painfully concerned with results makes this disjoint between his musically profound workings-out and the aural results ever more inexplicable. But Boffard brings a bountiful spectrum of trompe-l’œil shadings and rhythmic nuances to music that can meander by default towards greyness and mechanistic precision. The second moment of the Fünf Klavierstücke comes with impressionistic undertones; the ‘Gigue’ in the Suite demonstrates how to fuel Schoenberg’s rhythmic momentum without sounding like you’re chopping onions.

An early set of Brahms-meets-Chopin Three Pieces ends the disc but the Drei Klavierstücke we all know establishes the mood-music: a tasteful whiff of well-applied Romanticism bumping into pumped-up hysteria. The Sechs Kleine Klavierstücke is best, though: Boffard caresses details, and creates an ambiguity of foreground and background that turns these miniatures into vast canvases of enlightened experience.