mei 2013

Schubert (Piano Sonatas Nos 16 & 31)

Maria João Pires

De Portugese pianiste produceert zo'n prachtig, zacht geluid dat je al snel in de ban raakt van dat ene element in haar spel.

‘Zing nooit luider dan mooi’ was het advies van Dame Isobel Baillie aan zangers. Iemand moet ongeveer hetzelfde gezegd hebben tegen de jonge Maria João Pires. De Portugese pianiste produceert zo’n consistent mooi, zacht geluid dat je gemakkelijk verleid wordt door dat ene element in haar spel. Gedurende lange periodes van de Sonate in a-klein (de laatste, minst bekende en langste van de drie die Schubert in die toonsoort schreef) zou je kunnen luisteren naar een reeks liederen zonder woorden.

In de Sonate in bes-groot neemt Pires, in haar eigen woorden, ‘het helemaal niet vast’ maar ‘ontmoet het gewoon zoals het is’. Er is hier niets van de Duitse school dat je bewonderend maar niet betrokken kan achterlaten (Brendel, Lewis, Kempff), maar een intiem, zacht geruststellend verslag alsof iemand een persoonlijk geheim aan een goede vriend toevertrouwt. Het lange eerste deel maakt plaats voor een Andante sostenuto dat meer berceuse dan beroofd is. Het Scherzo is een ontspannen vivace en is, net als het laatste deel, nooit hectorend of ongeduldig, structureel en temperamenteel slechts het logische resultaat van wat eraan voorafging.

Pires, zo voel je, leeft in de zon en moet haar kleinkinderen ongetwijfeld D960 voorspelen. Uchida's geprezen verslag lijkt in vergelijking daarmee gekunsteld, hoewel de twee sereniteit gemeen hebben - en een prachtig opgenomen geluid. Zelfs voor iemand met een levenslange genegenheid voor Schnabel is dit een Bes majeur om mee te leven en van te genieten.

‘Never sing louder than lovely’ was Dame Isobel Baillie’s advice to singers. Someone must have said much the same thing to the young Maria João Pires. The Portuguese pianist produces such a consistently beautiful, mellow sound that one is liable to be seduced by that single element of her playing. For long periods of the A minor Sonata (the last, least familiar and longest of the three Schubert wrote in that key) one might be listening to a series of songs without words.

In the B flat major Sonata, Pires does not, in her own words, ‘take hold of it at all’ as much as ‘quite simply meet it as it is’. There’s nothing of the German school here which can leave you admiring but uninvolved (Brendel, Lewis, Kempff) but an intimate, gently reassuring account as if someone were confiding a personal secret to a close friend. The long first movement gives way to an Andante sostenuto that is more berceuse than bereft. The Scherzo is an unhurried vivace and, like the last movement, never hectoring or impatient, is structurally and temperamentally merely the logical result of what has gone before.

Pires, you feel, lives in the sunshine and must surely play D960 to her grandchildren. Uchida’s acclaimed account seems mannered by comparison, though the two have serenity in common – and superb recorded sound. Even for one with a lifelong affection for Schnabel, this is a B flat major to live with and savour.