mei 2013

This England

Oregon Symphony o.l.v. Carlos Kalmar

Dubbelrecensie met Hallé Orchestra o.l.v. Sir Mark Elder

Dubbelrecensie met 'Hallé Orchestra o.l.v. Sir Mark Elder'

Ik had verwacht dat vergelijkingen tussen deze twee versies van Vaughan Williams’ Vijfde symfonie een aantal significante contrasten zouden opleveren, maar de manier waarop die contrasten tot stand kwamen, verraste me nogal. In de mobiele strijkfiguraties in het midden van het eerste deel (beginnend bij ongeveer 5'26" op Pentatone, 5'06" op Hallé) werkt Carlos Kalmar toe naar een versnellende razernij, terwijl Elder door het tempo relatief stabiel te houden parallellen oproept met Sibelius (degene aan wie het werk is opgedragen) die meestal verre van voor de hand liggen. In het Scherzo zet Elder een stuiterendere puls in en laat hij zijn strijkers en blazers ondeugend met elkaar verweven. Kalmars ‘Romanza’ beslaat een goed beoordeelde 10'56" in tegenstelling tot Elders stralende 12'17", een vergelijking die veel verder reikt dan de relatief oppervlakkige kwestie van timing. Hier is Elder op zijn meest overtuigend, net als op 5'42" in de finale, waar het spookachtige eerste motief van de symfonie terugkeert. Kalmar is ook indrukwekkend, hoewel zijn prominente pauken de volledige harmonische impact van de aflevering maskeren. Voor mij winnen Elders gevoel voor sfeer en specifieke locatie, hoewel Kalmars optreden in Oregon zeker geen stoten uitdeelt. De Hallé CD-box meldt dat The Times Elders verslag van de Achtste (zoals gespeeld op de Proms in 2008) beoordeelt als het exploiteren van 'elke seconde van de grilligheid en fantasie van de muziek', wat net zo waar is voor deze opname uit 2012 van de BBC's MediaCityUK in Salford, een ander eersteklas stukje techniek. Het Scherzo laat de Hallé-blazers en koperblazers uitstekend tot hun recht komen en ik werd opgewarmd door Elders goed gerichte gebruik van strijkers portamentos in de 'Cavatina'. oratorische finale met percussie geeft gemengde boodschappen af ​​(een dubbelzinnige viering?) en opnieuw is de balans van een aantal zeer gevarieerde texturen perfect.

Qua geluid kun je niet om meer vragen; en niemand zou een fijnere opname verwachten van Pentatone in Brittens Four Sea Interludes en Passacaglia (Peter Grimes) of Elgars Cockaigne. De Britten is een totaal succes, pakkend qua stemming en scherp op specifieke instrumentale details, maar de Elgar schiet een beetje tekort aan het idiomatische ideaal. Scherpe textuurobservatie is legio en het dynamische bereik van de opname is consistent indrukwekkend (de basdrum is bijzonder goed gevangen), maar wat ik mis zijn de zuchten, de kleine, zwangere pauzes en wat ik alleen een manifest gevoel voor de stad kan noemen of, om het in de taal van de taxichauffeur te zeggen, 'de kennis'. Het is een beetje alsof je een onberispelijk uitgedoste acteur uit het buitenland een Engelsman ziet spelen terwijl hij het accent niet helemaal onder de knie heeft. In andere opzichten een hele fijne release, maar Elder’s VW steekt daar een stuk bovenuit en ik zou hem van harte aanbevelen.

I rather expected that comparisons between these two versions of Vaughan Williams’s Fifth Symphony would throw up some significant contrasts but the manner of those contrasts quite surprised me. In the mobile string figurations at the centre of the first movement (starting from around 5'26" on Pentatone, 5'06" on Hallé), Carlos Kalmar works up to an accelerating frenzy, whereas by keeping the tempo relatively steady Elder conjures up parallels with Sibelius (the work’s dedicatee) that are usually far from obvious. In the Scherzo, Elder establishes a bouncier pulse and has his strings and winds intertwine mischievously. Kalmar’s ‘Romanza’ occupies a well-judged 10'56" as opposed to Elder’s radiant 12'17", a comparison that reaches far beyond the relatively superficial issue of timing. Here Elder is at his most persuasive, much as he is at 5'42" into the finale, where the symphony’s haunting first motif returns. Kalmar is also impressive, though his prominent timpani tend to mask the episode’s full harmonic impact. For me, Elder’s sense of atmosphere and specific locality win out, though Kalmar’s Oregon performance certainly pulls no punches. The Hallé CD box reports The Times’s assessment of Elder’s account of the Eighth (as played at the Proms in 2008) as exploiting ‘every second of the music’s whimsy and fantasy’, which is as true of this 2012 recording from the BBC’s MediaCityUK in Salford, another first-rate piece of engineering. The Scherzo shows the Hallé winds and brass to excellent effect and I was warmed by Elder’s well-aimed use of string portamentos in the ‘Cavatina’. The oratorical percussion-topped finale sends out mixed messages (an equivocal celebration?) and again the balance of some very varied textures is spot-on.

Sound-wise, you couldn’t ask for more; nor could anyone expect finer recording from Pentatone in Britten’s Four Sea Interludes and Passacaglia (Peter Grimes) or Elgar’s Cockaigne. The Britten is a total success, gripping in mood and hot on specific instrumental detail, but the Elgar falls a little short of the idiomatic ideal. Keen textural observation is legion and the recording’s dynamic range is consistently impressive (the bass drum is particularly well caught), but what I miss are the sighs, the tiny pregnant pauses and what I can only call a manifest feel for the city or, to put it in cabby’s language, ‘the knowledge’. It’s rather like watching an immaculately turned-out actor from abroad playing an Englishman while not quite nailing the accent. In other respects, a very fine release, but Elder’s VW is a cut above that and I would recommend it unreservedly.