maart 2013
Handel: Giulio Cesare, HWV 17
Il Complesso Barocco o.l.v. Alan Curtis
Sesto’s wraakaria “Svegliatevi nel core” is ideaal betoverend, terwijl de snelle delen dogmatisch genoeg zijn om vastberadenheid over te brengen in plaats van louter oppervlakkige volatiliteit.
De enorme discografie van Giulio Cesare in Egitto (1724) is een spreekwoordelijke mengelmoes. De productie van de Beierse Staatsoper in 1994 was typerend voor het modernistische traditionalisme van belachelijke concepten die waren bedacht om te voorkomen dat het publiek zich zou vervelen met Händels werk. Sir Peter Jonas' polemische boekje-notitie suggereert dat iedereen die het oneens is met zo'n zogenaamd 'relevante' benadering duidelijk niet intelligent genoeg is, maar het is niet moeilijk om de schadelijke impact van zware bezuinigingen en het op de verkeerde plaats eindigen van Act 2 te begrijpen. Ivor Boltons coaching van het Beierse orkest resulteert in een overtuigende pseudo-barokke stijl; Cesares 'Va tacito e nascosto' wordt verminderd door zijn roekeloze vlotheid; maar ik ben blij dat ik Susan Grittons ontroerende uitvoering van 'Se pietà' heb gehoord.
Zelfs voltooide studioversies van de opera zijn zelden consistent bevredigend, dus er is ruimte voor Alan Curtis' stilistische oprechtheid, trouw aan de onverkorte tekst en verstandige casting. In een paar eerdere projecten klonk Il Complesso Barocco's spel losgekoppeld van de emotionele eb en vloed van het drama, maar bij deze gelegenheid lijkt het nooit oppervlakkig. Oordeelkundig getimede recitatieven worden onopvallend begeleid en laten de poëzie altijd met de grootste helderheid stromen; dit stelt de luisteraar in staat de levering van de regels van personages te absorberen. Het is een verfrissend tegengif voor barokoperavoorstellingen die geobsedeerd lijken te zijn door zoveel mogelijk te haasten om naar de volgende aria te gaan, of de continuo-partijen op te fleuren om af te leiden.
Curtis besteedt wijselijk ijverig aandacht aan Händels tempo-markeringen: Cesares 'Empio, dirò, tu sei' heeft rechtvaardige woede, maar is niet zo gehaast dat de woorden verloren gaan; de treurige ombra-muziek in het midden van Sesto's wraakaria 'Svegliatevi nel core' is ideaal betoverend, terwijl de snelle delen dogmatisch genoeg zijn om vastberadenheid over te brengen in plaats van louter oppervlakkige volatiliteit. Tolomeo's wraakzuchtige 'L'empio, sleale, indegno' wordt vakkundig gekarakteriseerd door de levendige strijkers, en Cesare's 'Va tacito e nascosto' wordt scherpzinnig beoordeeld als een sluipende samenzweerderige terzijde voor het publiek. Er is een oprechte poging gedaan om de band op het podium in de Parnassus-scène ('V'adoro pupille') van een afstand te laten klinken en de ruimtelijke textuur met de rest van het orkest is betoverend.
Er zijn geen zwakke schakels vocaal. Marie-Nicole Lemieux is een betrouwbare Cesare en Karina Gauvin is een welbespraakte, stalen Cleopatra. Emo˝ke Baráths Sesto is ideaal fris van stem en Romina Basso past perfect bij Cornelia; hun ongedwongen stemmen smelten voortreffelijk samen in een pijnlijk mooie uitvoering van het duet ‘Son nata a lagrimar’. Het lijkt ook juist dat Johannes Weisser Achillas ‘Tu se il cor’ aanvankelijk zingt als een poging om oprecht verleidelijk te zijn in plaats van Cornelia vanaf het begin onhandig te intimideren. Mijn enige bedenking is dat in sommige langzamere aria’s de lastige versieringen ingewikkeld lijken, terwijl ik graag had willen voelen hoe Händels melodieuze genie vrijer ademde. Curtis’ uitstekende uitvoering kan echter gemakkelijk naast George Petrou’s afwijkende (en af en toe eigenzinnige) versie worden gerekend tot de meest bevredigende studio-opnames van Händels beroemdste opera
The vast discography of Giulio Cesare in Egitto (1724) is a proverbial mixed bag. The Bavarian State Opera’s 1994 production typified the modernist traditionalism of ridiculous concepts invented to stop the audience from getting too bored with Handel’s work. Sir Peter Jonas’s polemical booklet-note insinuates that anyone who disagrees with such a supposedly ‘relevant’ approach is clearly not intelligent enough, but it is not difficult to understand the damaging impact of heavy cuts and ending Act 2 in the wrong place. Ivor Bolton’s coaching of the Bavarian orchestra results in a convincing pseudo-Baroque style; Cesare’s ‘Va tacito e nascosto’ is diminished by its reckless briskness; but I am glad to have heard Susan Gritton’s moving performance of ‘Se pietà’.
Even accomplished studio versions of the opera are seldom consistently satisfying, so there is room for Alan Curtis’s stylistic sincerity, fidelity to the unabridged text and sensible casting. In a few previous projects Il Complesso Barocco’s playing sounded disengaged from the emotional ebb and flow of the drama but on this occasion it never seems perfunctory. Judiciously paced recitatives are accompanied unobtrusively and always permit the poetry to flow with the utmost clarity; this allows the listener to absorb the delivery of characters’ lines. It is a refreshing antidote to Baroque opera performances which seem obsessed with hurrying up as much as possible in order to get to the next aria, or spice up the continuo parts to distraction.
Curtis wisely pays diligent attention to Handel’s tempo markings: Cesare’s ‘Empio, dirò, tu sei’ has righteous anger but is not so rushed that the words are lost; the mournful ombra music in the middle of Sesto’s vengeance aria ‘Svegliatevi nel core’ is ideally spellbinding, whereas its fast sections are dogmatic enough to convey determination rather than merely superficial volatility. Tolomeo’s spiteful ‘L’empio, sleale, indegno’ is adeptly characterised by the animated strings, and Cesare’s ‘Va tacito e nascosto’ is judged astutely as a stealthy conspiratorial aside to the audience. A genuine effort has been made to make the onstage band in the Parnassus scene (‘V’adoro pupille’) sound from a distance and the spatial texture with the rest of the orchestra is beguiling.
There are no weak links vocally. Marie-Nicole Lemieux is a dependable Cesare and Karina Gauvin is an eloquent, steely Cleopatra. Emo˝ke Baráth’s Sesto is ideally fresh-voiced and Romina Basso is a perfect fit for Cornelia; their unforced voices blend together exquisitely in an achingly beautiful performance of the duet ‘Son nata a lagrimar’. It also seems right that Johannes Weisser sings Achilla’s ‘Tu se il cor’ initially as an attempt to be genuinely seductive rather than to clumsily bully Cornelia from the outset. My only reservation is that in some slower arias fiddly embellishments seem convoluted where I would have liked to sense Handel’s melodic genius breathing more freely. However, Curtis’s outstanding performance ranks comfortably alongside George Petrou’s dissimilar (and occasionally quirky) version as the most satisfying studio recordings of Handel’s most famous opera