februari 2013

Richard Strauss: Complete Songs, Vol. 6

Elizabeth Watts & Roger Vignoles

Mijn genoegen in dit laatste deel is zonder enig voorbehoud. Elizabeth Watts zingt glorieus, vloeiend stijgend naar de hoge tessitura van Strauss’ melodielijnen.

Hyperion’s complete verslag van de Richard Strauss-liederen (begonnen in Vol 1 met Christine Brewer – 6/05) heeft terecht veel lof gekregen, maar ik kon niet met volledig enthousiasme reageren op de bijdrage van Kiera Duffy in Vol 5 (1/12). Vol 6 is echter een heel andere prestatie. De begeleider – en drijvende kracht achter het overzicht – Roger Vignoles was en is inderdaad zeer indrukwekkend, en weet hier de buitengewone verscheidenheid aan stemmingen in elk lied goed te vangen. Hij speelt de vaak uitgebreide inleidingen en postludes (meestal eenvoudig in hun poëtische gevoel) op magische wijze, om nog maar te zwijgen van de uitgebreide intermezzo’s. Het openingslied (‘Einerlei’ – ‘Sameness’) is een verrukkelijk voorbeeld en is zeker een liefdevol beeld van Strauss’ vrouw, Pauline. ‘Waldesfahrt’ (‘Woodland journey’) – een koetstocht door het prachtige landschap – is op dezelfde manier aangrijpend. Ook zeer aantrekkelijk zijn de evocatie van het Schubertiaanse beekje in ‘Das Bächlein’, de ‘sprookjesachtige’ enscenering van het lied over een geit (‘Es war einmal ein Bock’) en de Schumanneske melodie die ‘Von Händlern wird die Kunst Bedroht’ versterkt. Maar de meest veelzeggende en geestige pianistische bijdragen komen in die Straussliederen waarin hij zijn woede uitte tegenover uitgevers. Hier citeert hij vaak satirisch uit zijn eigen orkestrale muziek, met name uit Der Rosenkavalier en Baron Ochs karikatuur, in ‘Einst kam der Bock als Bote’ (‘De geit kwam ooit als boodschapper’), en in de uitdagende verklaring ‘Die Künstler sind die Schöpfer’ (‘Kunstenaars zijn scheppers’). Het voorlaatste lied hier, ‘Wer hat’s gethan?’ (‘Wie deed het’ – een vraag aan de Almachtige), is veel serieuzer. Verrassend genoeg bleef het ongepubliceerd tot 1974, maar de melancholie en de tollende octaven zijn onvergetelijk.

Ik heb zonder enige terughoudendheid genoten van dit laatste deel. Elizabeth Watts zingt glorieus en stijgt vloeiend naar de hoge tessituur van Strauss’ melodielijnen (wat meteen duidelijk is in de eerste paar liederen die in het recital zijn opgenomen). Haar prachtige stem, gevoelige frasering en reactie op de betekenis van woorden zijn altijd de moeite waard en haar samenwerking met Roger Vignoles kan nauwelijks mooier zijn, een compliment voor de opnameproducent (Mark Brown).

Hyperion’s complete coverage of the Richard Strauss songs (begun in Vol 1 with Christine Brewer – 6/05) has rightly received considerable acclaim but I was unable to respond with complete enthusiasm to the contribution of Kiera Duffy in Vol 5 (1/12). However, Vol 6 is a quite different achievement. The accompanist – and guiding force behind the survey – Roger Vignoles was and is very impressive indeed, here readily catching the extraordinary variety of mood in each song. He plays the often extended introductions and postludes (usually simple in their poetic feeling) quite magically, to say nothing of the extended interludes. The opening song (‘Einerlei’ – ‘Sameness’) is a delightful instance, and is surely a loving picture of Strauss’s wife, Pauline. ‘Waldesfahrt’ (‘Woodland journey’) – a carriage ride through beautiful countryside – is similarly affecting. Also very appealing are the evocation of the Schubertian brooklet in ‘Das Bächlein’, the ‘fairy-tale’ scene-setting to the song about a goat (‘Es war einmal ein Bock’) and the Schumannesque melody that enhances ‘Von Händlern wird die Kunst Bedroht’. But the most telling and witty pianistic contributions come in those Strauss songs in which he declared his anger with publishers. Here he often quotes satirically from his own orchestral music, notably from Der Rosenkavalier and Baron Och’s caricature, in ‘Einst kam der Bock als Bote’ (‘The goat once came as messenger’), and in the defiant declaration ‘Die Künstler sind die Schöpfer’ (‘Artists are creators’).The penultimate song here, ‘Wer hat’s gethan?’ (‘Who did it’ – a question for the Almighty), is much more serious. Surprisingly it remained unpublished until 1974 but its melancholy and tolling octaves are unforgettable.

My pleasure in this latest volume is without any reservations. Elizabeth Watts sings gloriously, rising fluently to the high tessitura of Strauss’s melodic lines (immediately obvious in the first few songs included in the recital). Her beautiful voice, sensitive phrasing and response to word-meanings are consistently rewarding and her partnership with Roger Vignoles could hardly be more beautifully balanced, a credit to the recording producer (Mark Brown).