februari 2013
Bach: Ach süßer Trost!
Collegium Vocale Gent o.l.v. Philippe Herreweghe
Deze nieuwste opname vertegenwoordigt de eerste cantate-cd op het PHI-label en is waarschijnlijk de beste van Herreweghe's recente Bach-uitgave.
Philippe Herreweghe heeft Bach-cantates altijd zorgvuldig met de hand uitgekozen (voorheen bij zowel Virgin als Harmonia Mundi), waarbij hij zich verzette tegen de completistische route en microseries opnam die zich richten op specifieke concepten, wat vaak de speciale interesse van de dirigent in de aangrijpende retorische rijkdom van de door motets geïnspireerde werelden weerspiegelt - hoewel niet uitsluitend.
Deze nieuwste opname vertegenwoordigt de eerste cantate-cd op het PHI-label en is aantoonbaar de beste in Herreweghes recente Bach-uitgave. Elk van deze vier werken is een vijfsterrencantate, waarvan hij er twee eerder heeft opgenomen. Niemand zou kunnen twisten over een herhaald bezoek aan de wonderen van BWV105, maar zijn nieuwste interpretatie van BWV138 lijkt griezelig veel op zijn eerdere lezing, hoewel Peter Kooij wat van de oude resonantie mist. Herreweghe compenseert dit misschien subliminaal met een puntige über-elegantie. Thomas Hobbs brengt de openingsregels van dit werk (de vorige opname gebruikt alle tenoren) ontroerend over met treurige chromatiek die wordt aangewend om discipelschap te omarmen – een sentiment dat een van zijn leraren, Ian Partridge, Ernst Ansermet bijbracht in ‘Kann ich nur’ in BWV105 en waaraan Hobbs hier de gelijke is.
De omkaderende cantates, BWV25 en 46, zijn heerlijk getint met droefheid – geholpen en aangemoedigd door suggestief en sensueel blokfluitspel. Vooral in BWV25 creëert Collegium Vocale Gent de meest verrukkelijke van luminescerende texturen: antico introspectie leidt het contrapunt met verfijning en een gloeiende homogeniteit tussen zangers en instrumenten. Perfecte balans is hier gevonden en Hana BlaΩiková's sprankelende zang draagt bij aan een gedenkwaardig verslag.
Voor een werk dat zo universeel bewonderd wordt als BWV105, zijn er verrassend weinig bevredigende opnames; maar zowel Herreweghes versies uit 1991 als 2012 behoren tot de allerbeste. Als er meer doel en declamatie in de latere versie zit, is er misschien minder van het organische mysterie dat het beste van zijn vroege werk definieert. Ik daag echter iedereen uit om een meer betreurenswaardige en gekwelde lezing van 'Wie zittern' te vinden, met hoboïste Marcelle Ponseele die de obligaat hobo nog voortreffelijker bespeelt dan voorheen. Dit is een lezing van ervaring en grote schoonheid: simpelweg een 'must-have' voor Bach-liefhebbers.
Philippe Herreweghe has always meticulously hand-picked Bach cantatas (previously with both Virgin and Harmonia Mundi), resisting the completist route and recording micro-series which focus on particular conceits, often reflecting the conductor’s special interest in the poignant rhetorical richness of the motet-inspired worlds – though not exclusively.
This latest recording represents the first cantata disc on the PHI label and is arguably the finest in Herreweghe’s recent Bach output. Each of these four works is a five-star cantata, two of which he has recorded previously. No one could argue with a repeat visit to the wonders of BWV105 but his latest interpretation of BWV138 appears uncannily similar in approach to his earlier reading, although Peter Kooij lacks some of the old resonance. Herreweghe perhaps subliminally compensates with a pointed über-elegance. Thomas Hobbs movingly delivers the opening lines of this work (the previous recording employs all the tenors) with mournful chromaticism harnessed to embracing discipleship – a sentiment which one of his teachers, Ian Partridge, imparted for Ernst Ansermet in ‘Kann ich nur’ in BWV105 and to which Hobbs is the equal here.
The framing cantatas, BWV25 and 46, are deliciously tinged with sadness – aided and abetted by evocative and sensual recorder-playing. Especially in BWV25, Collegium Vocale Gent create the most ravishing of luminescent textures: antico introspection guides the counterpoint with refinement and a glowing homogeneity between singers and instruments. Perfect balance is found here and Hana BlaΩiková’s sparkling singing contributes to a memorable account.
For a work as universally admired as BWV105, there are surprisingly few satisfying recordings; but both Herreweghe’s versions from 1991 and 2012 are among the very best. If there is more purpose and declamation in the later version, there is perhaps less of the organic mystery which defines the best of his early work. However, I defy anyone to find a more deploring and anguished reading of ‘Wie zittern’, with oboist Marcelle Ponseele performing the obbligato oboe even more exquisitely than before. This is a reading of experience and great beauty: quite simply a ‘must-have’ for Bach lovers.