Awards Issue 2014

Schönberg: Moses und Aron

SWR Sinfonieorchester des Südwestrundfunks o.l.v. Sylvain Cambreling

Cambreling brengt indrukwekkende (en noodzakelijke) controle en visie in deze rijk gestructureerde, muzikaal complexe opera, waarbij de dramatische intensiteit gedurende het hele stuk wordt opgebouwd.

Deze cd-opname van Schönbergs meest substantiële dramatische werk verschijnt in hetzelfde jaar dat de Welsh National Opera de opera haar eerste Britse productie in een halve eeuw gaf. Afkomstig van vier concertuitvoeringen op verschillende Duitse, Zwitserse en Franse locaties in september 2012, probeert het niet de akoestische ambiance van een live-enscenering te evenaren, maar het biedt nog steeds een sterk dramatische en muzikaal overtuigende lezing van deze uitdagende partituur.

Schönbergs libretto strekt zich uit over drie bedrijven. Hoewel hij de eerste twee vrij snel voltooide, werd de muziek voor bedrijf 3 in 1930-32 nooit geschreven. De eerste twee scènes dompelen de luisteraar onder in de meest complexe texturen van de opera, waarbij scène 2 de onverenigbaarheid tussen de sprekende Moses en de zingende Aron blootlegt door hun zeer verschillende tekstregels over elkaar heen te leggen. Hier is de opname bijzonder effectief in het balanceren van de verschillen, en slaagt er altijd in om de krachtige lyriek over te brengen die Schönbergs vurige reactie op het bijbelse drama zoveel meer maakt dan alleen maar oogmuziek. Naarmate het werk vordert, overtreft de dramatische intensiteit steeds meer de complexiteit van de textuur, waarbij Act 2 zich ontwikkelt van de overwegend orkestrale uitbeelding van de 'Dans rond het gouden kalf' naar de harde confrontatie tussen de broers. Hier wordt geen superpositie meer gebruikt; hun uitgebreide dialoog eindigt als Aron met het Joodse volk vertrekt en Mozes in eenzame wanhoop achterblijft, zijn laatste gebroken zinnen in dialoog met een uiterst welsprekende strijkerslijn. Als de muziek voor Act 3 was geschreven, zou het effect (met Aarons dood en Moses' beslissende verklaring van theologische rechtschapenheid) heel anders zijn geweest, maar het is moeilijk om te voelen dat het muzikaal bevredigender had kunnen zijn.

Franz Grundheber en Andreas Conrad houden hun complementaire rollen vol met alle nodige overtuiging; en hoewel een groter en assertiever koor wenselijk zou zijn geweest, is het totale ensemble goed gedefinieerd en dramatisch betrokken, waarbij alle kleinere vocale partijen goed zijn genomen. Sylvain Cambreling brengt de buitengewoon intense soberheid van de dialoogscènes naar voren en zorgt ervoor dat de lugubere picturale aspecten van de ‘Dans rond het Gouden Kalf’ nooit te veel worden benadrukt. Deze imposante, intrigerende opera is een van de krachtigste bijdragen aan het muzikale modernisme van de 20e eeuw en deze opname doet het recht.

This CD recording of Schoenberg’s most substantial dramatic work appears in the same year that Welsh National Opera gave the opera its first British production in half a century. Derived from four concert performances in different German, Swiss and French locations in September 2012, it doesn’t attempt to match the acoustic ambience of a live staging but it still provides a strongly dramatic as well as musically convincing reading of this challenging score.

Schoenberg’s libretto extends over three acts. Although he completed the first two quite quickly, during 1930 32, the music for Act 3 was never written. The first two scenes plunge the listener into the opera’s most complex textures, with scene 2 exposing the incompatibility between the speaking Moses and the singing Aron by superimposing their very different lines of text. Here the recording is particularly effective in its balancing of the disparities, always managing to convey the forceful lyricism that makes Schoenberg’s fervent response to the biblical drama so much more than mere eye-music. As the work proceeds, dramatic intensity increasingly outweighs textural complexity, Act 2 progressing from the predominantly orchestral depiction of the ‘Dance round the Golden Calf’ to the stark confrontation between the brothers. Here superimposition is no longer used; their extended dialogue ends as Aron leaves with the Jewish people and Moses remains behind in solitary despair, his final broken phrases in dialogue with a supremely eloquent string line. Had the music for Act 3 been written, the effect (with Aaron’s death and Moses’s clinching declaration of theological rectitude) would have been very different but it is difficult to feel that it could have been musically more satisfying.

Franz Grundheber and Andreas Conrad sustain their complementary roles with all the necessary conviction; and although a larger and more assertive chorus might have been desirable, the total ensemble is well defined and dramatically engaged throughout, with all the smaller vocal parts well taken. Sylvain Cambreling brings out the extraordinarily intense austerity of the dialogue scenes and ensures that the luridly pictorial aspects of the ‘Dance round the Golden Calf’ are never over-emphasised. This imposing, intriguing opera is one of the most powerful contributions to 20th-century musical modernism and this recording does it justice.