Awards Issue 2014

Mozart: String Quartets Dedicated to Joseph Haydn (Extended Version)

Casals Quartet (Cuarteto Casals)

Na hun krachtige Zeven Laatste Woorden (Editor’s Choice in juni) geeft het Casals Quartet schitterende uitvoeringen van Mozarts muziek opgedragen aan Haydn.

Mozarts opdracht van zes kwartetten aan Haydn uit 1785 luidt: ‘Moge het u daarom behagen hen vriendelijk te ontvangen en hun Vader, Gids en Vriend te zijn.’ Respect is duidelijk; maar wanneer het 96 maten tellende Andante con moto van K428 een sterke herinnering biedt aan het 96 maten tellende Affettuoso e sostenuto van Haydns Opus 20 nr. 1, ook in As en in samengestelde maat, wordt genegenheid ook impliciet. Cuarteto Casals beknibbelt niet op tedere warmte, ensemble vakkundig in balans en koraalachtig in sonoriteit. Toch blijft helderheid overheersen. Een niet-gestold geluid is een alomtegenwoordig aspect van de stijl van dit ensemble. Dat geldt ook voor een emotionele en intellectuele dimensie, onderzocht door scherpe aanval, elastische lijnen, rekbare frasen en een breed dynamisch bereik.

Geen woord over ‘authenticiteit’ of ‘historisch geïnformeerde’ praktijken. Eerder een schrale aandacht voor oppervlakkige beleefdheden. Kies K465 om de benadering van de Casals te vertegenwoordigen, de Adagio-introductie is ondubbelzinnig in het uitleggen waarom deze 22 maten van verrassende valse relaties – A flat/A, G flat/G – en schurende progressies zoals de chromatische sforzando-botsingen van F sharp/G tussen cello en altviool destijds voor ophef zorgden. Bereik de ontwikkeling van het belangrijkste Allegro en de gespannen, stuwende kracht van het spel tilt de muziek naar een ander niveau van interpretatieve penetratie. Het meest opvallend is het langzame deel, voor deze muzikanten een opeenvolging van pijn en afgeschaafde zenuwuiteinden achter een rookgordijn van Andante cantabile. Cuarteto Casals verbrijzelt een glazen plafond van historische remmingen en camoufleert niets. Hierin is een zeldzame orde van muzikaliteit verankerd.

Mozart’s 1785 dedication of six quartets to Haydn reads: ‘May it therefore please you to receive them kindly and to be their Father, Guide and Friend.’ Respect is clear; but when the 96-bar Andante con moto of K428 offers a strong reminder of the 96-bar Affettuoso e sostenuto of Haydn’s Op 20 No 1, also in A flat and in compound time, affection becomes implicit too. Cuarteto Casals don’t stint on tender warmth, ensemble expertly balanced and chorale-like in sonority. Yet clarity remains uppermost. An un coagulated sound is an ever-present aspect of this ensemble’s style. So is an emotional and intellectual dimension, probed through trenchant attack, elastic lines, ductile phrases and a wide dynamic range.

Not a word on ‘authenticity’ or ‘historically informed’ practices. Rather a scant regard for superficial niceties. Pick K465 to represent the Casals’ approach, the Adagio introduction unequivocal in explaining why these 22 bars of startling false relations – A flat/A, G flat/G – and grating progressions like the chromatic sforzando clashes of F sharp/G between cello and viola raised a ruckus in its day. Reach the development of the main Allegro and the tense, driving power of the playing lifts the music to another level of interpretative penetration. Most arresting of all is the slow movement, for these musicians a sequence of pain and abraded nerve-ends behind a smokescreen of Andante cantabile. Cuarteto Casals shatter a glass ceiling of historic inhibitions and camouflage nothing. Enshrined herein is a rare order of musicianship.