november 2014

Alessio Bax Plays Beethoven: Hammerklavier & Moonlight Sonatas, The Ruins of Athens

Alessio Bax

Een krachtige, persoonlijke en geheel succesvolle overwinning op de angstaanjagende uitdagingen van het Hammerklavier door een van de indrukwekkende jonge pianisten die we vandaag de dag zo gelukkig zijn te hebben.

Vaak bekend als ‘de Mount Everest van het klavier’, stelt Beethovens Hammerklavier Sonate elk denkbaar probleem, muzikaal en technisch (hoewel de twee onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn). Zelfs Myra Hess, een geweldige Beethoven pianiste, werd afgeschrikt door de eisen ervan, en liet het aan anderen over voor openbare uitvoering. Voor Alessio Bax blijft de uitdaging bestaan, maar wordt op voortreffelijke wijze opgelost in een lezing met een formidabel tempo en vaart, maar toch voldoende tijd overlatend voor expressieve middelen. Zijn openings Allegro is als een rivier in volle vloed (hoewel scherp gefocust in plaats van, zoals in Schnabels geval, een hectische race tegen de klok). Tegelijkertijd is het geweldige Adagio sostenuto, appassionato e con molto sentimento precies dat, fijn genuanceerd en strak gedisciplineerd, terwijl Bax' laatste fuga, snel en resoluut, zoals Stravinsky het noemde, 'voor altijd hedendaags' is. Zelfs vergeleken met legendarische uitvoeringen van deze sonate (Kempff, Richter, Gilels, Brendel, etc.), staat deze uitvoering zijn mannetje in de muziek om de techniek en het intellect van zelfs de grootste pianisten te testen.

Bax' Moonlight Sonata opent met een snelstromend andante in plaats van adagio, maar het spel is zo fijn van toon en poëtisch responsief dat het zijn eigen klassieke glans creëert. Zijn centrale Allegretto is helder en opgewekt (helemaal zonder, laten we zeggen, Arrau's overmatige nadruk) en in de finale creëert hij een woeste storm van geluid, met sforzando-akkoorden op het hoogtepunt van elke frase als pistoolschoten. Voor een stap in het licht zijn er twee toegiften van Beethoven en Bax, het Koor van de Wervelende Derwisjen en Turkse Mars uit De Ruïnes van Athene, beide even oogverblindend als geestig (de eerste met een Alkanesque-mentaliteit). Alessio Bax is, prachtig opgenomen, duidelijk een van de meest opmerkelijke jonge pianisten die nu voor het publiek te horen zijn.

Often known as ‘the Mount Everest of the keyboard’, Beethoven’s Hammerklavier Sonata poses every conceivable problem, musically and technically (though the two are indissoluble). Even Myra Hess, a great Beethoven pianist, was daunted by its demands, leaving it to others for public performance. For Alessio Bax the challenge remains, but is superbly resolved in a reading of a formidable pace and impetus yet leaving ample time for expressive resource. His opening Allegro is like a river in full spate (though sharply focused rather than, as in Schnabel’s case, a frenetic race against the clock). At the same time the great Adagio sostenuto, appassionato e con molto sentimento is just that, finely shaded and tautly disciplined, while Bax’s final fugue, rapid and resolute, is, as Stravinsky put it, ‘contemporary forever’. Even when compared to legendary performances of this sonata (Kempff, Richter, Gilels, Brendel, etc), this performance stands its ground in music to test the technique and intellect of even the greatest pianists.

Bax’s Moonlight Sonata opens with a fast-flowing andante rather than adagio, yet the playing is so fine-toned and poetically responsive that it creates its own classic sheen. His central Allegretto is bright and perky (quite without, say, Arrau’s over-emphasis) and in the finale he creates a furious tempest of sound, with sforzando chords at the apex of each phrase like pistol shots. For a step into the light there are two Beethoven-Bax encores, the Chorus of the Whirling Dervishes and Turkish March from The Ruins of Athens, both as dazzling as they are witty (the former with an Alkanesque turn of mind). Finely recorded, Alessio Bax is clearly among the most remarkable young pianists now before the public