juni 2014

Beethoven: Piano Concertos Nos. 2 & 4

Leif Ove Andsnes & Mahler Chamber Orchestra

De tweede cd (de eerste was een opname van de maand) van wat een prachtig gezamenlijke reis door Beethovens pianoconcerten blijkt te zijn.

Toen ik werd gevraagd om deze cd te recenseren, reageerde ik enigszins onkritisch met ‘hoera’, omdat ik enorm had genoten van het eerste deel van Andsnes’ ‘Beethoven Journey’, een mening waar mijn gewaardeerde redacteur het maar al te graag mee eens was toen hij het tot Opname van de Maand (11/12) maakte. Voldoet het tweede deel dan aan de verwachtingen?

Het antwoord is een resoluut ja. Het Tweede Concerto is soms een zwakke schakel in cycli van dit soort stukken, maar Andsnes heeft twee geweldige troeven: een zeer reactief kamerorkest van de eerste rang en een scherpzinnigheid als Mozart die hem goed van pas komt, met name in de uitbundige finale, die eindigt met een van de meest ongedwongen spelmomenten die ik ooit van deze pianist heb gehoord. De blazers zijn, nogmaals, een bijzonder genot, maar ze nemen niet de schijnwerpers in beslag; elke orkestrale textuur is overwogen en je kunt ze bijna naar elkaar en naar de strijkers horen luisteren.

Het is in het Vierde Concert dat de strijkers tot hun recht komen, hun vrijwel vibrato-vrije spel kleurt de orkestrale respons op de solo-opening van de piano op een opvallende manier. Andsnes zelf is helderder, minder verhuld dan Uchida aan het begin, maar vol voortekenen voor wat komen gaat. Brendel opent met een zucht, Rattle reageert met een gefluister. De grotere helderheid van textuur van de krachten van de Mahler CO impliceert op geen enkele manier een gebrek aan gravitas of drama. Het contrast tussen volledig orkest, fortissimo, en de meest stille momenten in het werk is net zo krachtig als dat bereikt door Rattle's VPO of Sanderlings Concertgebouw. ​​En zo helder van gedachten is dat ik mezelf betrap op het opmerken van details die ik nog nooit eerder heb gehoord. Andsnes' cadens in het eerste deel van het Vierde is zo vol incidenten en subtiliteiten, evenals een onopvallende virtuositeit, dat het mogelijk zou zijn om de hele recensie eraan te wijden. Het is beter om het zelf te horen.

Niets zou mij ooit nog kunnen overtuigen om afscheid te nemen van Gilels en Ludwig, maar Andsnes geeft ze een echte run voor hun geld, vooral in het emotionele tempo van het langzame deel. En ook hier is de bijna-geen-vibrato-kleuring van de strijkers erg effectief. Het lobberende tempo dat voor de finale is ingesteld, voelt precies goed en de interactie tussen pianist en orkest is zo scherp als je zou verwachten. Weer een buitengewone prestatie van alle betrokkenen, inclusief geluidstechnici. Hoera!

My reaction when asked to review this disc was a somewhat uncritical ‘hurray’, having immensely enjoyed the first volume of Andsnes’s ‘Beethoven Journey’, a view with which my esteemed editor happily concurred when he made it Recording of the Month (11/12). So does the second volume live up to expectations?

The answer is a resolute yes. The Second Concerto is sometimes a weak link in cycles of these pieces but Andsnes has two great assets: a highly reactive chamber orchestra of the first rank and an acumen as a Mozartian that stands him in good stead, particularly in the ebullient finale, which ends with some of the most unbuttoned playing I’ve ever heard from this pianist. The wind players are, again, a particular delight but they don’t hog the limelight; every orchestral texture has been considered and you can almost hear them listening to one another and to the strings.

It’s in the Fourth Concerto that the strings come into their own, their virtually vibrato-free playing colouring the orchestral response to the piano’s solo opening to striking effect. Andsnes himself is crisper, less veiled than Uchida at the outset, but full of portent for what is to come. Brendel opens with a sigh, Rattle responding with a whisper. The greater clarity of texture of the Mahler CO’s forces is not to imply in any way a lack of gravitas or drama. The contrast between full orchestra, fortissimo, and the most hushed moments in the work is every bit as potent as that achieved by Rattle’s VPO or Sanderling’s Concertgebouw. And such is the clarity of thought that I find myself noticing details I’ve never heard before. Andsnes’s cadenza in the first movement of the Fourth is so full of incident and subtlety, as well as an unobtrusive virtuosity, that it would be possible to devote the whole review to it. Better to hear it for yourself.

Nothing would persuade me to part with Gilels and Ludwig – ever – but Andsnes gives them a real run for their money, especially in the emotional pacing of the slow movement. And here again the next-to-no-vibrato colouring of the strings is very effective. The lolloping pace set for the finale feels just right and the interplay between pianist and orchestra is as sharply focused as you’d expect. Another extraordinary achievement from all concerned, sound engineers included. Hurray indeed!