maart 2014

The Sacred Spirit of Russia

Conspirare o.l.v. Craig Hella Johnson

Alles is geworteld in de bas en de naar voren gerichte helderheid van de bovenstemmen creëert een opwindende wrijving met hun donkere tonen.

Als er een zwak punt is voor de uitstekende en gevarieerde Britse koren, dan is het wel het Russische repertoire. Afgezien van Tenebrae's fantastische opname van Rachmaninovs Vespers (Signum, 9/05) en de Holst Singers' 'Ikon' (Hyperion, 8/97) met Stephen Layton, is er een tekort aan echt uitstekende cd's. Het Amerikaanse kamerkoor Conspirare en dirigent Craig Hella Johnson laten ons zien wat we missen.

'The Sacred Spirit of Russia' volgt losjes de Goddelijke Liturgie van de Russisch-Orthodoxe Kerk zoals die op elke feestdag zou plaatsvinden (met propers die zijn ontleend aan het feest van de geboorte van Christus). Dit liturgische raamwerk bevat een lappendeken van muziek uit de ‘nieuwe Russische koorschool’ van eind 19e en begin 20e eeuw, beginnend bij Tsjaikovski en via Rachmaninov, Grechaninov en Chesnokov naar de enige levende componist van de schijf, Vladimir Martynov. Dat er veel première-opnames op staan, is zowel een genot als een vreselijke schande – een stille echo van het communistische bewind.

De Russische orthodoxie, met zijn a capella koortexturen en traditionele Znamenny-gezangen, is de gedeelde muzikale toetssteen door deze werken heen. Op gezangen gebaseerde eenvoud domineert Chesnokovs Cherubic Hymn en het prachtige Bless the Lord, O my soul van Ippolitov-Ivanov, terwijl de muziek van Grechaninov en Kastalsky een rijkere en directere emotionaliteit aan hetzelfde materiaal toevoegt. Een uitschieter is Martynovs stralende versie van The Beatitudes, waarin solovrouwenstemmen weven en bogen tegen een achtergrond van gezoem.

Conspirare is hier op zijn rijkst en meest zorgvuldig gemengd. Alles is geworteld in de bas, zoals het hoort, en de voorwaartse helderheid van de bovenstemmen creëert opwindende wrijving tegen hun donkere tonen. Deze muziek heeft lang gewacht op een kampioen, en Conspirare doet dat met trots.

If there is a weak spot for Britain’s excellent and varied choral ensembles it’s in Russian repertoire. Tenebrae’s superb recording of Rachmaninov’s Vespers (Signum, 9/05) and the Holst Singers’ ‘Ikon’ (Hyperion, 8/97) with Stephen Layton aside, there’s a dearth of really outstanding discs. Enter American chamber choir Conspirare and director Craig Hella Johnson to show us what we’re missing.

‘The Sacred Spirit of Russia’ loosely follows the Divine Liturgy of the Russian Orthodox Church as it would occur on any feast day (with propers taken from the feast of the Nativity of Christ). This liturgical framework holds a patchwork of music from the ‘new Russian choral school’ of the late 19th and early 20th centuries, starting from Tchaikovsky and moving through Rachmaninov, Grechaninov and Chesnokov to the disc’s only living composer, Vladimir Martynov. That there are many premiere recordings here is both a delight and a terrible shame – a silent echo of Communist rule.

Russian Orthodoxy, with its a cappella choral textures and traditional Znamenny chants, is the shared musical touchstone through these works. Chant-based simplicity dominates Chesnokov’s Cherubic Hymn and the exquisite Bless the Lord, O my soul by Ippolitov-Ivanov, while Grechaninov and Kastalsky’s music brings a richer and more direct emotionalism to the same material. A standout is Martynov’s radiant setting of The Beatitudes, in which solo female voices weave and arc against a backdrop of humming.

Conspirare are at their richest and most carefully blended here. Everything is rooted in the bass, as it should be, and the forward brightness of the upper voices creates thrilling friction against their darker tones. This music has waited a long time for a champion, and Conspirare do it proud.