februari 2014

Che Puro Ciel: The Rise of Classical Opera

Bejun Mehta & Akademie für Alte Musik Berlin o.l.v. René Jacobs

Het is het leukste en intelligentst geplande countertenorrecital dat ik in jaren heb meegemaakt.

Het zorgvuldig gekozen programma van de Amerikaanse countertenor Bejun Mehta neemt als thema de nieuwe esthetiek van de jaren 1750 en 1760, die dramatische waarheid boven virtuoze overdaad stelde. Centraal in de Italiaanse operahervorming stonden Gluck en zijn jongere tijdgenoot Tommaso Traetta, die tijdens zijn leven werd gevierd om zijn fusie van Italiaanse opera seria met Franse tragédie lyrique. Mehta kiest drie nummers van elke componist, beginnend met een uitvoering van Orfeo's 'Che puro ciel!' die ontroerend groeit van verrukte verwondering tot gepassioneerd verlangen. Altijd scherp op tekst en dramatische situatie, is Mehta even levendig in twee contrasterende aria's uit Glucks Ezio, de ene vol tedere bezorgdheid, de andere heroïsch flamboyant, met Jacobs en de Berlijnse periodeband als nietsontziende ondersteuning - en laat staan ​​de overcreatieve en anachronistische fortepiano continuo.

De Traetta-stukken zijn nauwelijks minder memorabel. Als Mehta's hoogste noten kunnen raspen in Emone's 'Ah, se lo vedi piangere' uit Antigona, geeft hij een uitvoering van hoog octaangehalte, aangespoord door trillende, kronkelende snaren. Zijn zachte zang en verfijnde frasering zijn overtuigend te horen in het zachte menuet waarin Emone Antigone smeekt zichzelf te redden, en in een statige aria uit Hasse's Il trionfo di Clelia, waarvan de grote sprongen elegant worden onderhandeld.

Elders wordt JC Bach – schrijvend binnen de traditionele Metastasiaanse opera seria-esthetiek – vertegenwoordigd door een geweldige 'storm-op-zee'-aria die zanger en orkest met een nauwelijks gecontroleerde wildheid afhandelen. Mehta's dramatische betrokkenheid verheft een aantal nogal routineuze uitvindingen in de stukken van de tiener Mozart, niet in de laatste plaats in een bravoure-aria uit de spanningsloze serenata Ascanio in Alba, waar de coloratuur expressief is, nooit een voertuig voor lege houdingen. Schitterende koorcameo's - zoet in het Elysische koor uit Orfeo, afwisselend insinuerend en venijnig als de Furiën in Traetta's Ifigenia - zetten het zegel op het meest plezierige, intelligent geplande countertenorrecital dat ik in jaren heb meegemaakt.

The American countertenor Bejun Mehta’s thoughtfully chosen programme takes as its theme the new aesthetic of the 1750s and ’60s that put dramatic truth before virtuoso excess. At the centre of Italian operatic reform were Gluck and his younger contemporary Tommaso Traetta, celebrated in his lifetime for his fusion of Italian opera seria with French tragédie lyrique. Mehta chooses three numbers from each composer, beginning with a performance of Orfeo’s ‘Che puro ciel!’ that grows, movingly, from rapt wonder to passionate yearning. Always acutely alive to text and dramatic situation, Mehta is equally vivid in two contrasting arias from Gluck’s Ezio, one all tender concern, the other heroically flamboyant, with Jacobs and the Berlin period band in no-holds-barred support – and never mind the over creative, and anachronistic, fortepiano continuo.

The Traetta pieces are hardly less memorable. If Mehta’s highest notes can rasp in Emone’s ‘Ah, se lo vedi piangere’ from Antigona, he gives a performance of high-octane abandon, spurred on by quivering, writhing strings. His soft singing and refined phrasing are persuasively heard in the gentle minuet in which Emone implores Antigone to save herself, and in a stately aria from Hasse’s Il trionfo di Clelia, its wide leaps elegantly negotiated.

Elsewhere JC Bach – writing within the traditional Metastasian opera seria aesthetic – is represented by a terrific ‘storm-at-sea’ aria which singer and orchestra dispatch with a barely controlled wildness. Mehta’s dramatic involvement elevates some rather routine invention in the items by the teenage Mozart, not least in a bravura aria from the tension-free serenata Ascanio in Alba, where the coloratura is expressive, never a vehicle for empty posturing. Superb choral cameos – dulcet in the Elysian chorus from Orfeo, by turns insinuating and venomous as the Furies in Traetta’s Ifigenia – set the seal on the most enjoyable, intelligently planned countertenor recital to have come my way in years.