februari 2014

C.P.E. Bach: Württemberg Sonatas, H. 30-36

Mahan Esfahani

De “barokke” retoriek en de “proto-klassieke” Sturm und Drang die het instrument biedt, worden perfect gevangen door Esfahani’s soepele toets en ontwapenende gevoel voor retoriek.

Mahan Esfahani's debuutrecitalopname herdenkt de driehonderdste geboortedag van Carl Philipp Emmanuel Bach (1714-88), wiens verzameling van zes sonates, gepubliceerd in 1744, werd opgedragen aan hertog Carl Eugen van Württemberg (later de werkgever van Jommelli in Stuttgart), en gecomponeerd terwijl hij werkzaam was aan het hof van Frederik II van Pruisen (die nog niet de bijnaam 'de Grote' had gekregen). Deze sonates dateren dus van vóór JS Bachs bezoek aan zijn zoon in Berlijn, wat leidde tot The Musical Offering (1747), en hun stilistische eigenaardigheid bevestigt de ontoereikendheid van onhandige pogingen om componisten uit het midden van de 18e eeuw te categoriseren die zich tussen de zogenaamde 'late barok' en 'vroege klassieke' periodes bevonden.

Esfahani's boekje-noot biedt de luisteraar een gezellig commentaar waarin hij de aandacht vestigt op CPE Bachs 'Janus-achtige muzikale persoonlijkheid' - nergens duidelijker dan in de juxtapositie van recitatief-achtige introductie, een ingewikkeld Adagio non molto en een extravert contrapuntische conclusie in de laatste sonate (H36). Het is toepasselijk dat Esfahani speelt op een kopie van overgebleven instrumenten van de Berlijnse hofinstrumentenbouwer Michael Mietke (van wie JS Bach in 1719 een tweeklaviers klavecimbel kocht voor het hof van Köthen). Er is een onvoorspelbare luitstop die kortstondig wordt gebruikt in het Andante van H30, een zachte exploitatie van dissonanten in het Adagio en Vivace van H33, en Haydneske speelsheid in de finale van H32. De ongrijpbare fusie van thematische complexiteit, ‘barokke’ retoriek en ‘proto-klassieke’ Sturm und Drang die het instrument biedt, worden perfect gevangen door Esfahani’s soepele toets en ontwapenende gevoel voor retoriek.

Mahan Esfahani’s debut recital recording commemorates the tercentenary of Carl Philipp Emmanuel Bach (1714 88), whose collection of six sonatas published in 1744 was dedicated to Duke Carl Eugen of Württemberg (later the Stuttgart employer of Jommelli), and composed while he was employed at the court of Frederick II of Prussia (who had not yet won his epithet as ‘the Great’). Thus these sonatas date from before JS Bach’s visit to his son in Berlin that spawned The Musical Offering (1747), and their stylistic peculiarity reconfirms the inadequacy of clumsy attempts to categorise mid-18th-century composers who straddled the so-called ‘late Baroque’ and ‘early Classical’ periods.

Esfahani’s booklet-note provides the listener with a convivial commentary in which he draws attention to CPE Bach’s ‘Janus-like musical personality’ – nowhere more apparent than in the juxtaposition of recitative-like introduction, an intricate Adagio non molto and an extrovertly contrapuntal conclusion in the final sonata (H36). It is apt that Esfahani plays on a copy of surviving instruments by the Berlin court instrument-builder Michael Mietke (from whom JS Bach bought a two-manual harpsichord for the Cöthen court in 1719). There is an unpredictable lute stop used briefly in the Andante of H30, a gentle exploitation of dissonances throughout the Adagio and Vivace of H33, and Haydnesque playfulness in the finale of H32. The elusive fusion of thematic intricacy, ‘Baroque’ rhetoric and ‘proto-Classical’ Sturm und Drang offered by the instrument are caught perfectly by Esfahani’s supple touch and disarming sense of rhetorical pacing.