Awards Issue 2015

Bruckner: Symphony No. 4

Frankfurt Radio SO o.l.v. Paavo Järvi

In 2015 verscheen ook Bruckner 4 door de Frankfurt Radio SO o.l.v. Paavo Järvi. Beide werken worden in de review bekeken.

Gezien de onmiddellijkheid van zijn muzikale vindingrijkheid en zijn bescheiden afmetingen, is de relatieve verwaarlozing van Bruckners Zesde symfonie moeilijk te bevatten, hoewel het gebrek aan aanbevelenswaardige opnamen op de lange termijn wellicht een factor was. Gelukkig zijn er de afgelopen jaren een aantal uitstekende nieuwe versies verschenen, waaronder die van Herbert Blomstedt met het Gewandhausorchester Leipzig (Querstand, 11/13) en die van Jaap van Zweden met het Radio Filharmonisch Orkest (Challenge Classics). Nu hebben we er nog een, een extreem goed opgenomen verslag onder leiding van Paavo Järvi, wiens Bruckneriaanse geloofsbrieven een paar jaar geleden werden gevestigd met een opmerkelijke Zevende symfonie (RCA, 9/09).

Järvi's Zesde heeft een gevoel van juistheid dat voortkomt uit een volledig begrip van de architectuur van het werk en zijn kenmerkende emotionele baan, allemaal gerealiseerd met spel van uitzonderlijke verfijning en expressiviteit. De deugden van de uitvoering zijn te talrijk om te beschrijven, maar de pracht van de coda van het eerste deel en de ongedwongen welsprekendheid van het Adagio springen eruit, terwijl de waargenomen moeilijkheden van de finale in het niet vallen als ze met zoveel toewijding worden uitgevoerd. Kiezen tussen uitvoeringen van de kwaliteit van Blomstedt, van Zweden en Järvi is een weinig benijdenswaardige oefening; ze hebben allemaal iets onderscheidends te bieden en ze zijn allemaal een plaats waard in elke platencollectie. Mogelijk heeft Blomstedt de overhand in de twee middelste delen, maar Järvi levert een gevoel van verrukking in de coda van de symfonie dat gewoonweg onvergelijkbaar is.

De uitvoering van de Vierde symfonie, opgenomen het jaar ervoor, heeft veel van dezelfde kwaliteiten. In een kort essay in het cd-boekje legt Järvi uit dat hij de symfonie als lichter en zonniger ervaart dan zijn metgezellen en dat hij de traditionele monumentale benadering van de Bruckner-interpretatie probeert te vermijden. Het resultaat is dat de tempi in de eerste twee delen iets sneller zijn dan normaal, maar ook dat er een overtuigend gevoel van kracht en diepte is.

Minder positief verwijst Järvi ook naar het combineren van details uit de verschillende edities ‘in het streven naar het realiseren van de optimale versie van de Vierde symfonie’. In de praktijk krijgen we in wezen de Nowak-editie van de partituur uit 1878/80 met enkele kleine toevoegingen van de Bruckner/Löwe/Schalk-versie uit 1888. Deze omvatten de lagere strijkers die forte spelen in plaats van ppp in maat 169 van het eerste deel (4'54") en, het meest opvallend, de toevoeging van een cimbaalclash in maat 76 van de finale (2'32"). Verwarrend is Järvi's beslissing om de niet-pizzicato strijkers te accentueren aan het begin van het Trio van het Scherzo (4'29"), een kenmerk dat in geen enkele editie wordt gesuggereerd. Er is ook een ongemarkeerd crescendo een paar maten voor het hoogtepunt van het Andante dat ervoor zorgt dat het koper opwindend klinkt, maar de fff peroratie zelf in maat 221 (12'10") enigszins ondervoed laat klinken.

Järvi's tekstuele aanpassingen zijn betreurenswaardig, maar nauwelijks uniek; opnames van de versie uit 1878/80 door Jochum (DG), Karajan (DG), Barenboim (Warner) en Jansons (RCO) bevatten ook de cimbaalbotsing in de finale. Voor degenen die zich niet druk maken om zulke kwesties, is Järvi's nieuwe opname een van de meest overtuigende die de laatste jaren is verschenen, hoewel Haitink's opname uit 2011 met het LSO minstens zo onderscheidend is als interpretatie, en bovendien volledige trouw aan de Nowak-score biedt.

Given the immediacy of its musical invention and its modest dimensions, the relative neglect of Bruckner’s Sixth Symphony is difficult to fathom, although the long-term paucity of recommendable recordings might well have been a factor. Fortunately, recent years have seen the appearance of a number of outstanding new versions, including Herbert Blomstedt’s with the Leipzig Gewandhaus Orchestra (Querstand, 11/13) and Jaap van Zweden’s with the Netherlands Radio Philharmonic Orchestra (Challenge Classics). Now we have another, an extremely well-recorded account under the baton of Paavo Järvi, whose Brucknerian credentials were established a few years back with a notable Seventh Symphony (RCA, 9/09).

Järvi’s Sixth has a feeling of rightness that comes from a full understanding of the work’s architecture as well as its distinctive emotional orbit, all realised with playing of exceptional refinement and expressiveness. The virtues of the performance are too many to detail, but the splendour of the first movement coda and the unforced eloquence of the Adagio stand out, while the perceived difficulties of the finale fade into insignificance when performed with such commitment. Choosing between performances of the quality of Blomstedt, van Zweden and Järvi is an unenviable exercise; all have something distinctive to offer and all are worthy a place in any record collection. Possibly Blomstedt has the edge in the two middle movements, but Järvi delivers a sense of elation in the symphony’s coda that is simply incomparable.

The performance of the Fourth Symphony, recorded the previous year, has many of the same qualities. In a short essay in the CD booklet, Järvi explains that he perceives the symphony as being lighter and sunnier than its companions and seeks to avoid the traditional monumental approach to Bruckner interpretation. The result involves slightly faster tempi than usual in the first two movements but also a convincing sense of power and depth.

Less positively, Järvi also refers to combining details from the various editions ‘in the pursuit of realising the optimal version of the Fourth Symphony’. In practice, what we get is essentially the Nowak edition of the 1878/80 score with some minor additions from the Bruckner/Löwe/Schalk version of 1888. These include the lower strings playing forte rather than ppp in bar 169 of the first movement (4'54") and, most notably, the addition of a cymbal clash in bar 76 of the finale (2'32"). More puzzling is Järvi’s decision to accent the non-pizzicato strings at the start of the Trio of the Scherzo (4'29"), a feature not suggested by any of the editions. There’s also an unmarked crescendo a few bars before main climax of the Andante that ensures the brass resound thrillingly but leaves the fff peroration itself at bar 221 (12'10") sounding slightly undernourished.

Järvi’s textual adjustments are regrettable but hardly unique; recordings of the 1878/80 version by Jochum (DG), Karajan (DG), Barenboim (Warner) and Jansons (RCO) also include the cymbal clash in the finale. For those untroubled by such issues, Järvi’s new recording is one of the most compelling to appear in recent years, although Haitink’s 2011 recording with the LSO is at least as distinguished as an interpretation, as well as offering complete fidelity to the Nowak score.