september 2015

Schumann: Piano Concerto & Piano Trio No. 2

Alexander Melnikov & Isabelle Faust & Jean-Guihen Queyras & Freiburg Baroque Orchestra o.l.v. Pablo Heras-Casado

Tweede release in de ondernemende Harmonia Mundi Schumann-serie; Melnikov en collega's zijn fantastisch.

Melnikov, Faust en Queyras zetten hun reeks concerten en pianotrio's van Schumann voort met het Pianoconcert en het tweede van de drie trio's, waarbij het eerste een van de meest uitgevoerde concerten uit de 19e eeuw is, en het laatste misschien minder vaak wordt gehoord dan de twee zusterwerken. Net als bij het vorige deel (Faust in het Vioolconcert; het late Derde Trio – 3/15) worden instrumenten en stijlen uit die tijd ingezet, in het geval van het concert een Erard-piano uit 1837 – uiteraard een lichter instrument dan de moderne giganten waarop deze muziek tegenwoordig het meest wordt gehoord, en een die dus beter aansluit bij de klanken van de Freiburgse barokspelers. Melnikov kan meedeinen als onderdeel van een ensemble bij het begeleiden van orkestrale lijnen, in plaats van te domineren zoals een Steinway zou kunnen, hoewel het instrument nog steeds kan brullen als dat nodig is. En het duet met de houtblazers is een bijzonder genot – bijvoorbeeld met de klarinet en hobo in de majeur-toonsoort-expositie van het thema in het eerste deel (vanaf 2'27"), hoewel de klarinet misschien wat meer in de mix had kunnen staan ​​met een vleugje meer aanwezigheid.

Na het lichtvoetige intermezzo zullen sommigen misschien vitten op het gematigde tempo dat voor de finale is gebruikt. Maar als het wordt gespeeld, zoals hier, met Melnikovs verbeelding, is het effect niet alleen dat de ingenieuze constructie en orkestratie van het werk wordt onthuld, maar ook – gezien de swing die hij en Heras-Casado eraan geven – dat het laat zien hoe nauw het verwant is aan de galopperende polonaise die het Vioolconcert afsluit. Herhaaldelijk luisteren heeft me ervan overtuigd dat dit een geldig alternatief is voor de glinsterende virtuositeit die pianisten van Lipatti tot Andsnes en verder tentoonspreiden.

Het Tweede Pianotrio reageert ook goed op de behandeling van het periode-instrument, het openingsdeel springt mee met intrigerende schaduwen van Faust en Queyras, het langzame deel warm maar niet toegeeflijk, het zuchtende Scherzo verraadt zijn verwantschap met hetzelfde deel van Schuberts E flat Trio. Schumann zei dat het Tweede Trio ‘een vriendelijker en directer indruk maakt’ dan het Eerste en de finale bewijst dit, zijn speelse en genereuze melodieuze uitbarsting werd duidelijk ten volle genoten door deze drie spelers.

Melnikov, Faust and Queyras continue their series of Schumann’s concertos and piano trios with the Piano Concerto and the second of the three trios, the former among the most-performed of 19th-century concertos, the latter perhaps less often heard than its two sister works. As with the previous instalment (Faust in the Violin Concerto; the late Third Trio – 3/15), period instruments and styles are deployed, in the case of the concerto an 1837 Erard piano – naturally a lighter instrument than the modern behemoths on which this music is most usually heard these days, and one which thus matches the sonorities of the Freiburg Baroque players more closely. Melnikov is able to ripple along as part of an ensemble when providing accompaniment to orchestral lines, rather than dominating as a Steinway might, although the instrument can still roar when called upon to do so. And the duetting with the woodwinds is a particular delight – for example with the clarinet and oboe in the first movement’s major-key exposition of the theme (from 2'27"), although the clarinet might have been spotlit in the mix with a touch more presence.

After the light-footed intermezzo, some may cavil at the moderate tempo taken for the finale. However, when played, as here, with Melnikov’s imagination, the effect is not only to reveal the ingenious construction and orchestration of the work but also – given the swing that he and Heras-Casado impart to it – to show how closely it is related to the galumphing polonaise that closes the Violin Concerto. Repeated listening has persuaded me that this is a valid alternative to the glittering virtuosity displayed by pianists from Lipatti to Andsnes and beyond.

The Second Piano Trio too responds well to the period-instrument treatment, its opening movement bounding along with intriguing shading from Faust and Queyras, the slow movement warm but unindulgent, the sighing Scherzo betraying its affinity to the same movement of Schubert’s E flat Trio. Schumann said that the Second Trio ‘makes a friendlier and more immediate impression’ than the First and the finale demonstrates this, its playful and generous melodic outpouring clearly enjoyed to the full by these three players.