juli 2015

Birtwistle: Angel Fighter, in Broken Images & Virelai (Sus Une Fontayne)

London SInfonietta o.l.v. David Atherton

Birtwistle, een componist wiens muziek net zo levendig en meeslepend is als die van welke hedendaagse componist dan ook. Uitstekende uitvoeringen hier van David Atherton en de London Sinfonietta.

Als medeoprichter van de London Sinfonietta in 1968 is David Atherton verantwoordelijk geweest voor verschillende Birtwistle-premières in de loop der decennia: zijn eerste was de English Opera Group-productie van Punch and Judy, net toen de Sinfonietta werd opgezet. Nu, meer dan 40 jaar later, keren zij en Atherton terug met een groep recente Birtwistle-scores; en iedereen die in 2015 geneigd was om ouder wordende dinosaurussen te verwachten die de bewegingen doormaken, zou getroffen moeten zijn door de energie en scherpte van de respons in deze opnames.

Scherpte - consistent blijven zonder terug te vallen in cliché - is ook waar Birtwistle's muziek om draait. Het gedicht van Robert Graves dat ten grondslag ligt aan In Broken Images verwijst ontwapenend naar ‘een nieuw begrip van mijn verwarring’ als gevolg van het ‘scherp worden, wantrouwen tegen mijn gebroken beelden’, en Birtwistles muziek is vandaag de dag net zo weinig zelfgenoegzaam als in 1968. Angel Fighter begint met het voordeel van een kernachtige tekst van Stephen Plaice, librettist van The Io Passion (een van de vele grootschalige werken van Birtwistle die nog wachten op commerciële opname), en deze ‘dramatische episode uit Genesis’ beeldt de brute confrontatie uit tussen een menselijke zondaar, Jacob (tenor), en een onverbiddelijk welluidende engel (countertenor). De moraal, voor een seculier tijdperk, zou kunnen zijn dat menselijke onzekerheid en pijn waarschijnlijk meer op het leven lijken dan engelachtig vertrouwen en kalmte – of dat lijkt althans te suggereren aan het einde van Jacobs stijgende zanglijn, die weigert het zelfvertrouwen van de engel te imiteren.

Angel Fighter dankt evenveel aan bondige commentaren van koor en instrumenten als aan uitgebreide dialogen tussen de bewonderenswaardige solisten, en Atherton koppelt nauwgezette aandacht voor detail aan voorbeeldige alertheid voor de gestaag ontvouwende vorm van het geheel. In Broken Images is niet minder levendig gerealiseerd, de gebroken voortgang van feestelijk ritueel naar desolaat maar vastberaden einde luidt frisse veranderingen in op bekend Birtwistle-geluidsmateriaal. Met Virelai, een korte, scherpe herschikking van oude muzikale fragmenten in een geheel hedendaagse geest, is deze cd een scherpe en overtuigende verklaring van wat serieuze muziek vandaag de dag kan bereiken.

As co-founder of the London Sinfonietta in 1968, David Atherton has been responsible for several Birtwistle premieres down the decades: his first was the English Opera Group production of Punch and Judy, just as the Sinfonietta was being set up. Now, more than 40 years on, they and Atherton return with a group of recent Birtwistle scores; and anyone in 2015 disposed to expect ageing dinosaurs going through the motions should be struck by the energy and sharpness of response in these recordings.

Sharpness – remaining consistent without falling back into cliché – is also what Birtwistle’s music is about. The poem by Robert Graves that lies behind In Broken Images refers disarmingly to ‘a new understanding of my confusion’ as a result of becoming ‘sharp, mistrusting my broken images’, and Birtwistle’s music today is just as lacking in complacency as it was in 1968. Angel Fighter starts with the advantage of a pithy text by Stephen Plaice, librettist of The Io Passion (one of several large-scale Birtwistle works still awaiting commercial recording), and this ‘dramatic episode from Genesis’ depicts the brutal confrontation between a human sinner, Jacob (tenor), and an implacably euphonious angel (countertenor). The moral, for a secular age, might be that human uncertainty and pain are bound to be more true to life than angelic confidence and calm – or so Jacob’s ascending vocal line at the end, refusing to emulate the angel’s self-assurance, seems to suggest.

Angel Fighter owes as much to terse commentaries from choir and instruments as to extended dialogues between the admirable solo singers, and Atherton couples scrupulous attention to detail with exemplary alertness to the steadily unfolding shape of the whole. In Broken Images is no less vividly realised, its fractured progress from celebratory rite to desolate yet resolute ending ringing fresh changes on familiar Birtwistle sound materials. With Virelai, a short, sharp rejigging of ancient musical fragments in an entirely contemporary spirit, this CD is a pungent and persuasive statement about what properly serious music can achieve today.