mei 2015

Wagner: Der fliegende Holländer (Live)

Royal Concertgebouw Orchestra o.l.v. Andris Nelsons

Andris Nelsons is werkelijk een van de opvallendste sterren van zijn generatie – zijn vertolking hier is net zo doordacht als die van zijn goede zangers.

Der fliegende Holländer is – ondanks dat het een spookverhaal is met spectaculaire buitenscènes – in essentie een kameropera over de frustraties van afwijzing en de beste uitvoeringen die tot ons zijn gekomen, zijn die welke dit thema het meest belichten. Andris Nelsons voldoet hier zeker aan met de aandacht die hij besteedt aan de ellende van de Holländer in Act 1 en het grote duet met Senta in Act 2 (‘Ach! Könntest das Geschick du ahnen…’), of die van Erik in zijn eerdere droomvertelling. De dirigent en zijn orkest zijn de hele tijd opwindend, maar hij probeert nooit, tempo disc-rivalen Solti, Karajan en Levine, deze partituur op te blazen tot het latere muziekdrama op grote operaschaal dat het niet is. Er is altijd tijd en (muzikale) balans voor de privémomenten in een in principe snelle doorloop van de partituur.

Het helpt hierbij dat Terje Stensvold (letterlijk) een senior Holländer is, bijna drieëntwintig jaar en tien ten tijde van de opname. Op de best mogelijke manier – probeer een van de monologen – klinkt hij opzettelijk alsof hij al lang op zee is. Je zou ook elders meer vocale sap en meer forza kunnen zoeken (London en Hotter voor twee), maar Stensvolds vertolking van de rol via de tekst is zowel ontroerend als begripvol. Hij klinkt goed tegenover Kwangchul Youns inmiddels ook zeer ervaren vader Daland en Anja Kampes opmerkelijke Senta: opmerkelijk omdat ze precies het soort Helden-Weber sopraan heeft (helder, gevoelig, indringend, niet te zwaar) waar deze rol om schreeuwt maar zo zelden krijgt. Een prima prestatie. Ook lof is verschuldigd aan Christopher Ventris’ gedetailleerde, goed begrepen Erik (nooit een huilebalk) en de drie gastkoortjes in het Duits. De opera wordt gegeven in de ‘finale’ herziene (d.w.z. Tristan einde) versie, hoewel de muziek (heel verstandig) volledig eindigt aan het einde van Act 1 en Nelsons’ dirigent is zich duidelijk bewust van eerdere versies en balansen. Prima opname. Enorm aanbevolen.

Der fliegende Holländer – despite being a ghost story with spectacular outdoor scenes – is essentially a chamber opera about the frustrations of rejection and the best performances that have come down to us are the ones that play up this theme most. Andris Nelsons certainly obliges here with the attention he pays to the Holländer’s woes in Act 1 and the big Act 2 duet with Senta (‘Ach! Könntest das Geschick du ahnen…’), or Erik’s in his prior dream narration. The conductor and his orchestra are exciting throughout but he never attempts, pace disc rivals Solti, Karajan and Levine, to blow this score up into the later grand-opera-scale music drama that it isn’t. There’s always time and (musical) balance for the private moments in a basically swift traversal of the score.

It helps here that Terje Stensvold is (literally) a senior Holländer, almost three score years and ten at the time of recording. In the best possible way – try any of the monologues – he sounds intentionally like he’s been at sea a long time. You may want also to seek more vocal sap and more forza elsewhere (London and Hotter for two), but Stensvold’s enunciation of the role through the text is both moving and understanding. He sounds well opposite Kwangchul Youn’s now also highly experienced father Daland and Anja Kampe’s remarkable Senta: remarkable because she has exactly the kind of Helden-Weber soprano (bright, sensitive, penetrating, not too heavy) that this role cries out for but so rarely gets. A fine achievement. Praise is also due to Christopher Ventris’s detailed, well-understood Erik (never a crybaby) and the three guest German choruses. The opera is given in the ‘final’ revised (ie Tristan ending) version, although the music (very sensibly) comes to a full close at the end of Act 1 and Nelsons’s conducting is clearly aware of earlier versions and balances. Fine recording. Hugely recommended.