april 2015

Beethoven, Period. (Complete Works for Cello and Piano)

Matt Haimovitz & Christopher O’Riley

Haimovitz en O’Riley imponeren zowel in de lyrische momenten als in die waarin een volledig toegewijde drive vereist is.

Cellist Matt Haimovitz leidt zijn periode-instrument Beethoven-cyclus in met een boeiend essay, waarin hij schrijft dat ‘de overweging niet langer is hoe de cello door de meerstemmige krachtpatser van een concertvleugel kan snijden, maar hoe hij ruimte kan maken voor de nuances van de 19e-eeuwse fortepiano?’ Goede techniek helpt ook, en Pentatone’s levendig resonerende productie legt het brede dynamische bereik van de muziek vast met vergelijkbare helderheid en gewicht als de twee Bylsma-edities, en overtreft de enigszins droge en close-up Isserlis/Levin-cyclus.

Belangrijker nog, Haimovitz en pianist Christopher O’Riley spelen deze werken uit volle borst. Ze slurpen Beethovens strijdlustige stijl op als hongerige leeuwen die een rauwe biefstuk verwachten, genietend van de frequente subito-dynamiek van de componist, onvoorspelbare plaatsing van accenten en over-de-maatstreep-frasegroeperingen. Zelden is de introductie van het eerste deel van Op 5 nr. 1 tot leven gekomen met zo'n ritmisch karakter, terwijl de vrolijke maar ontspannen repliek van Op 5 nr. 2's Rondo de verwantschap van de muziek met de finale van het Vierde Pianoconcert onderstreept. Soortgelijke aandacht voor detail voegt intensiteit en kleur toe aan de off-beat accenten in Op 69's Scherzo, en het speelse gedrag van het Allegro vivace (compleet met nauwgezet waargenomen staccato's) zorgt voor een brutaal contrast met de welsprekendheid en nobelheid die je normaal gesproken tegenkomt. Als het duo te agressief in Op 102 nr. 1's Allegro vivace stort om bepaalde toonhoogtes te registreren, is de vreugdevolle, opbeurende stemming die wordt overgebracht door de transparantie en verfijnde fraseologie van hun vlot getempoeerde Op 102 nr. 2 finale fuga de totale prijs van deze release waard.

Geweldige uitvoeringen van de variatiesets bewijzen meer dan alleen maar opvulling. Als u een HIP-tegenhanger van de Maisky/Argerich-cyclus wilt, hoeft u niet verder te zoeken.

Cellist Matt Haimovitz prefaces his period-instrument Beethoven cycle with an absorbing essay, writing that ‘the consideration is no longer the modern-day “how can the cello cut through the multi-voiced powerhouse of a concert grand piano”, but “how can it make room for the nuances of the 19th-century fortepiano?”’ Good engineering also helps, and Pentatone’s vividly resonant production captures the music’s wide dynamic range with comparable clarity and heft to the two Bylsma editions, and surpasses the slightly dry and close-up Isserlis/Levin cycle.

More significantly, Haimovitz and pianist Christopher O’Riley play the living daylights out of these works. They lap up Beethoven’s combative style like hungry lions anticipating raw steak, relishing the composer’s frequent subito dynamics, unpredictable placement of accents and over-the-bar-line phrase groupings. Rarely has Op 5 No 1’s first-movement introduction come alive with such rhythmic character, while the rollicking yet relaxed repartee of Op 5 No 2’s Rondo underlines the music’s kinship to the Fourth Piano Concerto’s finale. Similar attention to detail adds intensity and colour to the off-beat accents in Op 69’s Scherzo, and the Allegro vivace’s playful demeanor (complete with scrupulously observed staccatos) makes for a brash contrast to the eloquence and nobility one normally encounters. If the duo pile into Op 102 No 1’s Allegro vivace too aggressively for certain pitches to register, the joyous, uplifting mood conveyed by their briskly paced Op 102 No 2 final fugue’s transparency and sophisticated phraseology is worth this release’s total price.

Terrific performances of the variation sets prove more than merely filler. If you want a HIP counterpart to the Maisky/Argerich cycle, look no further.