februari 2015

Au Sainct Nau

Ensemble Clément Janequin o.l.v. Dominique Visse

Ter verdediging van het feit dat ik deze kerst-cd nu in de schijnwerpers zet: het is nog maar Driekoningen als ik dit schrijf; hoe dan ook, dit vermakelijke feest van muziek maken zal veel vreugde brengen, ongeacht het seizoen.

Het voelt alsof het lang geleden is dat Ensemble Clément Janequin voor het laatst uitkwam. Ze bestaan ​​al zo'n 35 jaar en nieuwe opnames zijn de laatste jaren zeldzamer geworden, maar deze – die net op tijd uitkwam om mijn kerst op te vrolijken – is op zijn eigen manier net zo indrukwekkend als alles wat ik van ze heb gehoord, en dat zegt wat.

Dit muzikale tableau dramatiseert de verschillende houdingen ten opzichte van kerst halverwege de 16e eeuw. Het begint met een seizoensgebonden plainsong-hymne, plechtig geïntoneerd, zij het met een drievoudige melodie. Onmiddellijk volgt er een parodie op dezelfde melodie, die aanvankelijk op dezelfde manier werd gezongen, maar voordat het couplet is afgelopen, is de toon al veranderd, aangezien de tekst de proviand opsomt die aan de feesttafel is verzameld en hun steeds duidelijker wordende effecten op het gezelschap beschrijft, de woorden worden onduidelijk uitgesproken, de toonhoogte en het ritme worden steeds duidelijker. Het is klassiek Dominique Visse, en ik moest er hardop om lachen. Daarna wisselt de cd sacraal en seculier af met onberispelijke kalmte. De eerste is prachtig gedaan – de begeleiding op het kamerorgel doet denken aan hun eerdere werk in dit register – en de laatste wordt even krachtig als altijd gebracht. Teruggrijpend op het protestantse psalmproject van het ensemble, worden de ronduit smerige teksten van Franse chansons vervangen door ontroerende afbeeldingen van de geboorte van Christus. Tegen het einde barst de spanning tussen protestanten en katholieken uit in openlijke vijandigheid in een reeks muzikale pamfletten, waarin de twee geloven elkaar met evenveel venijn (en, dat moet gezegd worden, genieten) aan de duivel overleveren.

Het ensemble blijft doen waar het het beste in is, maar behoudt een frisheid en zoekende geest die soms groepen van vergelijkbare vintage ontgaat, een gevoel van vreugdevol musiceren dat hen vanaf het begin kenmerkte en dat ze nooit zijn kwijtgeraakt. Het was toen volkomen aanstekelijk en dat is het nog steeds.

It feels like a long time since the last release from Ensemble Clément Janequin. They’ve been going for about 35 years, and new recordings have been rarer in recent years, but this one – issued just in time to brighten my Christmas – is as impressive in its way as anything I’ve heard from them, and that’s saying something.

This musical tableau dramatises the different attitudes to Christmas at the mid point of the 16th century. It opens with a seasonal plainsong hymn, solemnly intoned, albeit to a ternary lilt. Immediately there follows a parody set to the same tune, and initially sung in the same way, but before the verse is out the tone has begun to change as the text enumerates the victuals gathered at the festive table and describes their increasingly marked effects on the assembled company, the words slurred, the pitching and rhythm listing more and more. It’s classic Dominique Visse, and it had me laughing aloud. Thereafter, the disc alternates sacred and secular with immaculate poise. The former is beautifully done – the accompaniment on chamber organ is reminiscent of their past work in this register – and the latter delivered as lustily as ever. Harking back to the ensemble’s Protestant psalm project, French chansons have their frankly smutty texts replaced by touching depictions of the Nativity. Towards the conclusion, the tension between Protestants and Catholics bursts out into open hostility in a series of musical pamphlets, in which the two faiths consign each other to the devil with equal venom (and, it must be said, relish).

The ensemble continues to do what it does best but retains a freshness and questing spirit that sometimes eludes groups of comparable vintage, a sense of joyous music-making that marked them out from the start and which they’ve never lost. It was utterly infectious then, and it still is.