december 2016

Roy Harris & John Adams: Violin Concertos

Tamsin Waley-Cohen & BBC Symphony Orchestra o.l.v. Andrew Litton

Een uitstekende uitvoering van het Adams Concerto, maar het is de toevoeging van het prachtig gespeelde Harris Concerto die deze cd echt bijzonder maakt.

John Adams bedacht de term ‘hypermelodie’ om het sologedeelte van zijn Vioolconcert uit 1993 te beschrijven, waarin ‘de viool de ene lange frase na de andere zonder stop draait’. Dit ‘onverbiddelijk melodieuze’ karakter is waarschijnlijk de grootste attractie van het werk, maar ook de grootste moeilijkheid. Voor de solist is Adams’ Concerto natuurlijk een tour de force. Naast het simpele probleem van uithoudingsvermogen, vereist het het beheersen van een lange draad van onregelmatige patronen, geknoopt met dubbele en driedubbele stops, die allemaal de indruk moeten wekken van een ononderbroken ‘zanglijn’. Voor de luisteraar is de uitdaging om deze draad te volgen terwijl deze zich ontvouwt, want hoe verleidelijk lyrisch veel van de muziek ook is, de syntaxis is idiosyncratisch en er zijn maar weinig momenten van respijt. Het is een beetje alsof je Joyce leest als je gewend bent aan, laten we zeggen, James.

Volgens mijn telling zijn er vijf opnames van Adams’ Concerto geweest vóór deze – allemaal zeer aan te bevelen. Tamsin Waley-Cohens nieuwe verslag maakt de keuze niet makkelijker, want haar interpretatie is technisch onberispelijk en muzikaal fantasierijk. Wat deze opname onmisbaar maakt, is de koppeling.

Roy Harris’ Violin Concerto werd geschreven voor Josef Gingold en het Cleveland Orchestra. De première in 1949 werd uitgesteld vanwege discrepanties tussen de partituur en de orkestpartijen, en het werk werd pas halverwege de jaren ’80 gehoord, toen Gregory Fulkerson het nieuw leven inblies en opnam (First Edition). Het is een absoluut prachtig stuk en opmerkelijk vergelijkbaar met dat van Adams, in die zin dat de viool na een korte, proto-minimalistische introductie vleugels krijgt op wat terecht kan worden omschreven als ‘hypermelodie’. En, net als bij Adams’ Concerto, strekt deze melodieuze draad zich continu uit tot het einde. Harris’ folk-achtige, modaal getinte stijl valt ergens tussen Hovhaness en Vaughan Williams, hoewel het laatste deel Brittens Sea Interludes in gedachten brengt.

Harris’ Concerto is een belangrijke (her-)ontdekking, en Waley-Cohen overtreft Fulkersons baanbrekende versie in elk opzicht. Andrew Litton en het BBC Symphony zorgen voor een geweldige, soepele ondersteuning. Niet te missen.

John Adams coined the term ‘hypermelody’ to describe the solo part of his 1993 Violin Concerto, where ‘the violin spins one long phrase after another without stop’. This ‘implacably melodic’ character is arguably the work’s main attraction as well as its primary difficulty. For the soloist, of course, Adams’s Concerto is a tour de force. Beyond the simple issue of stamina, it requires mastering a long thread of irregular patterns, knotted with double- and triple-stops, all of which must give the impression of an unbroken ‘singing line’. For the listener, the challenge is following this thread as it unspools, for, as beguilingly lyrical as much of the music is, the syntax is idiosyncratic, and there are precious few moments of respite. It’s rather like reading Joyce when one is accustomed to, say, James.

By my count, there have been five recordings of Adams’s Concerto before this one – all eminently recommendable. Tamsin Waley-Cohen’s new account doesn’t make the choice any easier, for her interpretation is technically beyond reproach and musically imaginative. What makes this recording indispensible is the coupling.

Roy Harris’s Violin Concerto was written for Josef Gingold and the Cleveland Orchestra. The 1949 premiere was postponed due to discrepancies between the score and orchestral parts, and the work wasn’t heard until the mid-’80s, when Gregory Fulkerson revived and recorded it (First Edition). It’s an absolutely lovely piece and remarkably similar to Adams’s in that, after a brief, proto-minimalist introduction, the violin takes wing on what might aptly be described as ‘hypermelody’. And, as with Adams’s Concerto, this melodic thread stretches continuously to the end. Harris’s folk-flavoured, modal-tinged style falls somewhere between Hovhaness and Vaughan Williams, although the final section brings Britten’s Sea Interludes to mind.

Harris’s Concerto is a major (re-)discovery, and Waley-Cohen outclasses Fulkerson’s pioneering version in every respect. Andrew Litton and the BBC Symphony provide superb, supple support. Not to be missed.