augustus 2016

Wolf: Kennst du das Land

Sophie Karthäuser & Eugene Asti

Prachtige zang van sopraan Sophie Karthäuser, die zich in de liederen en met name in deze fraaie Wolf-selectie helemaal thuis voelt, met Eugene Asti als uitstekende partner.

Sophie Karthäuser, een prachtige zangeres van Händel en Mozart, bewijst hier dat ze een natuurtalent is in liederen. In een discografie die wordt gedomineerd door tenoren en (vooral) baritons, is haar volledig Wolf-recital, gecentreerd op zettingen van Mörike en Goethe, dubbel welkom.

Karthäusers keuze van liederen kan ook niet passender zijn. In haar Mörike-selectie mengt ze een handvol favorieten met koesterbare rariteiten zoals het desolate ‘Agnes’, met zijn treurig tollende ostinato, en ‘Nixe Binsefuss’, een ondeugend feeëriek scherzo dat klinkt als een gebroken Mendelssohn. Met haar frisse, heldere sopraan en scherpe gevoel voor karakter en nuance, geeft ze onuitputtelijk plezier in deze settings, of het nu gaat om haar samenzweerderige gevoel voor humor in het kinderliedje ‘Mausfallensprüchlein’ en de twee elfachtige vignetten ‘Nixe Binsefuss’ en ‘Elfenlied’ – de komedie van de laatste heerlijk getimed – of haar gemengde eenvoud en scherpzinnigheid van observatie in ‘Das verlassene Mägdelein’: de vermoeide nadruk op ‘muss’ bij de opening, de nieuwe somberheid in de toon als ze in het vuur staart (‘Ich schaue so darein’), de opvlammende beschuldiging bij ‘Plötzlich, da kommt es mir’. Karthäuser spint een serafijns zwevende zin in het sublieme ‘An eine Äolsharfe’, terwijl aan het andere eind van het spectrum het Hogarthiaanse portret van een liefdeloos huwelijk, ‘Bei einer Trauung’, wordt gezongen met een niet overdreven grijns die de bijtende Wolf zeker zou hebben gesmaakt.

Een mate van onschuldige eenvoud is cruciaal in de Mignon-liederen, waar Goethes zwerver een etherische Isolde wordt; maar Karthäuser verzamelt ook diepere kleuringen en reserves van passie voor ‘Nur wer die Sehnsucht kennt’ (de temposchommelingen prachtig beoordeeld) en ‘Kennst du das Land’, met elk opeenvolgend hoogtepunt fijn gegradeerd. Elders in de Goethe-liederen overheersen charme, lichtheid en gratie – geen epitheta die normaal gesproken met Wolf worden geassocieerd. Het paar gesublimeerde volksliederen, ‘Die Spröde’ en de valse triste ‘Die Bekehrte’, zijn bijzonder verrukkelijk, de eerste vrolijk flirterig van zowel zanger als pianist, de laatste diep ontroerend in zijn ongedwongen pathos.

Eugene Asti, opgenomen met de juiste prominentie, is overal een modelpartner, commentator en animator (‘begeleider’ is een belediging in Wolf): subtiel vloeiend in ritme, hypergevoelig voor de flux van Wolfs vloeibare harmonieën en bezwerende texturen van ragfijne delicatesse in liederen als ‘Frühling über’s Jahr’, met zijn doorschijnende klokkenspel, en de twee elfachtige schetsen. De zeldzame, vroege setting van Robert Reinicks ‘Wiegenlied im Sommer’ – Wolf op zijn meest Schumanneske – vormt een betoverende envoi. Kortom, een recital dat alle liefhebbers van Wolf zal bekoren en een ideale entree voor hen die nog moeten worden bekeerd tot de bijzondere rijkdom en intensiteit van zijn kunst.

A lovely Handel and Mozart singer, Sophie Karthäuser here proves herself a natural in Lieder. In a discography dominated by tenors and (especially) baritones, her all-Wolf recital, centred on settings of Mörike and Goethe, is doubly welcome.

Karthäuser’s choice of songs, too, couldn’t be more apt. In her Mörike selection she mixes a handful of favourites with cherishable rarities such as the desolate ‘Agnes’, with its sadly tolling ostinato, and ‘Nixe Binsefuss’, a mischievous fairy scherzo that sounds like refracted Mendelssohn. With her fresh, limpid soprano and sharp feeling for character and nuance, she gives unfailing delight in the these settings, whether in her conspiratorial sense of fun in the children’s song ‘Mausfallensprüchlein’ and the two elfin vignettes ‘Nixe Binsefuss’ and ‘Elfenlied’ – the comedy of the latter deliciously timed – or her mingled simplicity and acuteness of observation in ‘Das verlassene Mägdelein’: the weary stressing of ‘muss’ near the opening, the new bleakness in the tone as she gazes into the fire (‘Ich schaue so darein’), the flare of accusation at ‘Plötzlich, da kommt es mir’. Karthäuser spins a seraphically floated line in the sublime ‘An eine Äolsharfe’, while at the other end of the spectrum the Hogarthian portrait of a loveless wedding, ‘Bei einer Trauung’, is sung with an unexaggerated sneer that the acerbic Wolf would surely have relished.

A measure of innocent simplicity is crucial in the Mignon songs, where Goethe’s waif becomes an etherealised Isolde; yet Karthäuser also musters deeper colourings and reserves of passion for ‘Nur wer die Sehnsucht kennt’ (its tempo fluctuations beautifully judged) and ‘Kennst du das Land’, with each successive climax finely graded. Elsewhere in the Goethe songs charm, lightness and grace prevail – not epithets normally associated with Wolf. The pair of sublimated folksongs, ‘Die Spröde’ and the valse triste ‘Die Bekehrte’, are specially delectable, the former blithely flirtatious from both singer and pianist, the latter deeply touching in its unforced pathos.

Throughout, Eugene Asti, recorded with proper prominence, is a model partner, commentator and animator (‘accompanist’ is an insult in Wolf): subtly fluid in rhythm, hyper-sensitive to the flux of Wolf’s liquescent harmonies and conjuring textures of gossamer delicacy in songs such as ‘Frühling über’s Jahr’, with its diaphonous bell chimes, and the two elfin sketches. The rare, early setting of Robert Reinick’s ‘Wiegenlied im Sommer’ – Wolf at his most Schumannesque – makes a beguiling envoi. In sum, a recital to delight all Wolf lovers, and an ideal entrée for those still to be converted to the peculiar richness and intensity of his art.