juli 2016

Alessandro Scarlatti: La gloria di primavera

Philharmonia Baroque Orchestra o.l.v. Nicholas McGegan

Nicholas McGegan is een uitstekende gids voor deze lofzang op de geboorte van een prins; zijn spelers en zangers zijn uitstekend in dit werk van de oudere Scarlatti.

De serenata La gloria di Primavera (1716) werd in opdracht van de Napolitaanse hertog Nicola Gaetani dell’Aquila d’Aragona geschreven voor zijn vrouw Aurora Sanseverino, hoewel het libretto van haar secretaresse Nicola Giuvo was ontworpen als een opportunistische viering van de geboorte van de Habsburgse aartshertog Leopold, zoon van keizer Karel VI van het Heilige Roomse Rijk (die het koninkrijk Napels had verworven als onderdeel van het ontslagpakket dat de Spaanse Successieoorlog beëindigde). Daarom werd de muziek van Alessandro Scarlatti gemaakt voor dezelfde kring van beschermheren in Napels, en in samenwerking met dezelfde dichter, als Händels Aci, Galatea e Polifemo (1708); de bovenmenselijke bas Antonio Manna die Jupiter zong, was hoogstwaarschijnlijk acht jaar eerder Händels eerste Polifemo geweest. De eerste uitvoering, op 19 mei 1716, werd ook uitgevoerd door de sopraan Margherita Durastanti (Händels eerste Agrippina). De vier seizoenen houden een wedstrijd om de suprematie te vestigen als de belangrijkste voor de pasgeboren prins; na de triomf van de lente leidt Jupiter de collectieve profetie van de komst van een nieuw gouden tijdperk (zoals bleek, stierf de baby Leopold slechts een paar maanden later).

Scarlatti's lofzang is vastgelegd in Nicholas McGegan's live-opname gemaakt in Berkeley in oktober 2015. Het strijkersspel van het Philharmonia Baroque Orchestra is routineus hoffelijk en de realisaties van de continuogroep zijn onberispelijk genuanceerd. Diana Moore is expressief met woorden en muzikale details in de prachtige aria's van de lente, zoals 'Canta dolce il rosignuolo' (waarin houtblazers lieflijk het gezang van een nachtegaal imiteren). Suzana Ograjenšeks licht soepele timbre, intelligente behandeling van melismatische woordzetting en mooie melodieuze frasering worden behendig toegepast op Summers ‘Fa che Zeffiro tra fronde’ (een verrukte beschrijving van briesjes die door bomen en grassen waaien, met fluisterende strijkers en solofluit). Clint van der Linde zingt gevoelig, zij het met af en toe fragiliteit; Autumns pastorale ‘Fuor dell’urna le bell’onde’ heeft verleidelijke uitwisselingen tussen murmelende concertante hoge en lage strijkers, terwijl de countertenor een stalen heroïsch vermogen laat zien in de trompetaria ‘L’offra sempre in pace’. Nicholas Phans precieze, bloemrijke passagewerk in ‘Di cieco orrore e d’ombra’ is een van Winters gedurfde uitbarstingen, hoewel hij ook het zacht melodieuze ‘Sull’orme de’ grand’Avi’ (met een zacht paar hobo’s) heeft.

Er zijn ook verschillende fijne ensembles voor de seizoenen, zoals plechtige mineur-toonsoortkwartetten die Jupiter aanroepen – waarvan de verschijning in deel 2 een theatrale impact heeft dankzij Douglas Williams’ resonantie en meesterschap over een breed scala aan tessituur. Kritiekpunten zoals een slechte keuze over waar te breken tussen de twee schijven en kleine hyperbolische misstappen in een overigens uitstekende boekje-noot worden opgelost door McGegans ervaren regie en de muzikale finesse van zijn Californische orkest. Dit is een verrukkelijk plezierige onthulling van het genie van de oudere Scarlatti.

The serenata La gloria di Primavera (1716) was commissioned by the Neapolitan Duke Nicola Gaetani dell’Aquila d’Aragona for his wife Aurora Sanseverino, although the libretto by her secretary Nicola Giuvo was designed as an expedient celebration of the birth of the Habsburg Archduke Leopold, son of Holy Roman Emperor Charles VI (who had gained the kingdom of Naples as part of the severance package that concluded the War of Spanish Succession). Therefore Alessandro Scarlatti’s music was created for the same circle of patrons in Naples, and in collaboration with the same poet, as Handel’s Aci, Galatea e Polifemo (1708); the superhuman bass Antonio Manna who sang Jupiter had most likely been Handel’s first Polifemo eight years earlier. The first performance, on May 19, 1716, also featured the soprano Margherita Durastanti (Handel’s first Agrippina). The four seasons hold a contest to establish supremacy as the most important to the new-born prince; after the triumph of Spring, Jupiter leads the collective prophecy of the coming of a new golden age (as it turned out, the infant Leopold died only a few months afterwards).

Scarlatti’s paean is captured in Nicholas McGegan’s live recording made in Berkeley in October 2015. The Philharmonia Baroque Orchestra’s string-playing is routinely urbane, and the continuo group’s realisations are impeccably shaded. Diana Moore is expressive with words and musical details in Spring’s splendid arias, such as ‘Canta dolce il rosignuolo’ (in which woodwinds sweetly imitate a nightingale’s song). Suzana Ograjenšek’s lightly supple timbre, intelligent treatment of melismatic word-setting and lovely melodic phrasing are applied adroitly to Summer’s ‘Fa che Zeffiro tra fronde’ (a rapt description of breezes wafting through trees and grasses, featuring whispering strings and solo flute). Clint van der Linde sings sensitively, albeit with occasional frailty; Autumn’s pastoral ‘Fuor dell’urna le bell’onde’ has beguiling exchanges between murmuring concertante upper and lower strings, whereas the countertenor shows a steelier heroic ability in the trumpet aria ‘L’offra sempre in pace’. Nicholas Phan’s precise florid passagework in ‘Di cieco orrore e d’ombra’ is one of Winter’s gutsier outbursts, although he also has the softly mellifluous ‘Sull’orme de’ grand’Avi’ (with a gentle pair of oboes).

There are also several fine ensembles for the seasons, such as solemn minor-key quartets invoking Jupiter – whose appearance in Part 2 has a theatrical impact thanks to Douglas Williams’s resonance and mastery across a wide-ranging tessitura. Quibbles such as a poor choice about where to break between the two discs and minor hyperbolic lapses in an otherwise excellent booklet-note are dissolved by McGegan’s experienced direction and the musical finesse of his Californian orchestra. This is a delightfully enjoyable revelation of the elder Scarlatti’s genius.