juli 2016

Schubert: Lieder (Wigmore Hall Live)

Benjamin Appl & Graham Johnson

Een geprezen debuut op Champs Hill, nu getekend bij Sony – maar tussendoor komt dit indrukwekkende recital in Wigmore Hall, dat Benjamin Appl neerzet als een bariton die het zeker waard is om in de gaten te houden.

Slechts een paar maanden geleden verwelkomde Richard Fairman Benjamin Appls eerste volwaardige recital-cd, een verzameling Heine-zettingen op Champs Hill Records, en prees de jonge Duitse bariton als ‘de huidige koploper in de generatie liedzangers’. Dit recital in Wigmore Hall onderstreept dat punt nadrukkelijk en met Graham Johnson als ondersteunende en inspirerende partner aan de piano, klinkt Appl nog natuurlijker en indrukwekkender.

Zijn instinctieve gevoel voor deze liederen is meteen opvallend en manifesteert zich in het soort kunstzinnigheid dat de beste liedzangers kenmerkt: een gebrek aan spanning, een gemakkelijke relatie met de poëzie, een vertrouwen in de woorden en Schuberts melodieën om te communiceren met niets anders dan de zachtste helpende interpretatieve hand. De stem, die op de eerdere cd af en toe geforceerd en ‘gefabriceerd’ aanvoelde, is hier een stuk relaxter. Appl is een lichte, honingkleurige bariton met een welkome hint van houtachtigheid, en hij gebruikt het met grote gevoeligheid, niet in de laatste plaats in een expressieve truc – favoriet van Christian Gerhaher – om vibrato naar believen te kunnen inhouden en voorzichtig toe te passen. Soms vreest men voor de algehele robuustheid van de stem, en hij begint een beetje moe te klinken in ‘An den Tod’, maar op zijn best is het een wonderbaarlijk expressief en verleidelijk instrument.

Wat dit recital echter onderscheidt, zijn de interpretaties zelf, die frisheid brengen in bekende nummers en een overtuigend betoog houden voor degenen die minder vaak worden gehoord. We beginnen met een ontroerend teder en kuis verslag van ‘Der Bach im Frühling’, waarna Johnsons begeleiding van ‘Der Wanderer an den Mond’ een wonder is van pauwachtige huppelen. De pianist geeft een heerlijke stuiter aan ‘Fischerweise’ en heeft een onverwachte, bijna stekelige manier met de introductie van ‘Gruppe aus dem Tartarus’. Er is een aangenaam contrast tussen Johnsons scherp getekende bijdragen en Appls serene vocalisme en zachte muzikaliteit (luister bijvoorbeeld naar de manier waarop hij de frase ‘Schwester Seele’ in ‘Verklärung’ kleurt, ongeveer 1'20", bijvoorbeeld). Andere hoogtepunten zijn een oprecht zenuwslopende ‘Der Zwerg’ in het midden van het programma (een van de weinige nummers gevolgd door applaus) en een verrukkelijk ‘Die Taubenpost’ om af te sluiten – een ontwapenende conclusie van een uitstekend recital, en ook nog eens prachtig opgenomen.

Just a couple of months ago, Richard Fairman welcomed Benjamin Appl’s first fully fledged recital disc, a collection of Heine settings on Champs Hill Records, and hailed the young German baritone as ‘the current front-runner in the generation of Lieder singers’. This Wigmore Hall recital serves emphatically to underline that point, and, with Graham Johnson as a supportive and inspiring partner at the piano, it sees Appl in even more natural-sounding and impressive form.

His instinctive feel for these songs is immediately striking and manifests itself in the sort of artlessness that distinguishes the finest Lieder singers: a lack of tension, an easy relationship with the poetry, a confidence in the words and Schubert’s melodies to communicate with nothing but the gentlest helping interpretative hand. The voice, which occasionally felt pushed and ‘manufactured’ on the earlier disc, is here a great deal more relaxed. Appl’s is a light, honey-coloured baritone with a welcome hint of woodiness, and he deploys it with great sensitivity, not least in an expressive trick – favoured by Christian Gerhaher – of being able to withhold and gently apply vibrato at will. Occasionally one fears for the voice’s general robustness, and he starts to sound a little tired in ‘An den Tod’, but at its best it’s a wonderfully expressive and seductive instrument.

What distinguishes this recital, however, is the interpretations themselves, bringing freshness to familiar numbers and making a persuasive case for those that are heard less often. We start with a touchingly tender and chaste account of ‘Der Bach im Frühling’, after which Johnson’s accompaniment to ‘Der Wanderer an den Mond’ is a marvel of peacock-like prancing. The pianist gives a delicious bounce to ‘Fischerweise’ and has an unexpected, almost spiky way with the introduction to ‘Gruppe aus dem Tartarus’. Throughout there’s a pleasing sense of contrast between the Johnson’s sharply drawn contributions and Appl’s serene vocalism and gentle musicality (listen to the way he colours the phrase ‘Schwester Seele’ in ‘Verklärung’, around 1'20", for an example). Other highlights include a genuinely unnerving ‘Der Zwerg’ at the centre of the programme (one of few numbers followed by applause), and a delightful ‘Die Taubenpost’ to close – a disarming conclusion to an outstanding recital, and a beautifully recorded one too.