maart 2016
Dvořák: Violin Concerto in A Minor & Romance in F Minor - Suk: Fantasy in G Minor, Op. 24
Christian Tetzlaff & Helsinki Philharmonic Orchestra o.l.v. John Storgårds
U kunt Tetzlaffs pleidooi voor de Dvořák lezen in onze coverstory; hier rechtvaardigt hij meer dan zijn geloof in het werk.
Het was een geïnspireerd idee om deze cd te openen met Josef Suks prachtige Fantasy, een soort vrij gevormd vioolconcert: zo'n opvallend begin tutti, fel dramatisch, de stemming bepalend voor een verschroeiende 23 minuten durende stretch, met wat pastorale intermezzo's om de intensiteit te verlichten. John Storgårds inspireert energiek spel van de Helsinki Philharmonic, subtiel versnellend voorafgaand aan Christian Tetzlaffs eerste intrede, hoewel de strijkers niet helemaal kunnen tippen aan Karel Ančerls geslepen Tsjechische Philharmonic (op Josef Suks eerste Supraphon-opname) qua precisie, scherpte of bite. Eenmaal in de strijd put Tetzlaff uit een uitzonderlijk breed scala aan kleuren en nuances, van fragiliteit tot volledige passie, vooral nadat de hervatte tutti hem meer tijd heeft gegeven om op adem te komen. Hij is echt zijn eigen man, persoonlijk en innemend, die een gevarieerde lijst van dynamiek hanteert en flexibel wordt ondersteund door het orkest. Je voelt dat elke maat zorgvuldig is uitgedacht en toch is er nooit ook maar een zweem van berekening.
De variaties die vanaf 5'28" worden ingezet, de zoetheid van zijn aanpak en zijn bereidheid om het orkest op dansende voeten te volgen (6'55"), laten een charmante indruk achter. Vanuit een puur violistisch oogpunt zou ik Tetzlaff zelfs boven Suk verkiezen: hij brengt zoveel rijke ingrediënten in het stuk en ik heb al vaak van zijn versie genoten.
In het geval van het Vioolconcert en de Romance van Suks schoonvader Dvořák weegt de concurrentie een stuk zwaarder. In het Concerto is Isabelle Faust (met de Praagse Philharmonie onder Jiří Bělohlávek) prominent aanwezig, haar stijl volgt in het kielzog van Suks twee opnames (Supraphon), sommige van haar slides lijken beïnvloed door de zijne. Tetzlaff daarentegen vermijdt portamento grotendeels, hoewel dat niet wil zeggen dat zijn spel warmte of authentieke smaak mist. Integendeel; en net als bij de Fantasy is er een winnende soepelheid in het spel, het gevoel dat hij niet vastgeketend is aan de maatstrepen, maar eroverheen kan strekken, wat altijd een teken is van een groot artiest. Ik vind het ook mooi hoe hij de akkoorden benadrukt op 7'23" in het eerste deel. Het langzame deel heeft tederheid te over, de finale delicatesse en panache.
En dan is er nog de prachtige Romance voor viool en orkest die in een eerdere incarnatie deel uitmaakte van een grotere structuur, Dvořáks weinig bekende Strijkkwartet in f mineur, Opus 9 (B37). Maar tegenwoordig is het dit smeltend mooie deel dat we het vaakst horen, een stuk dat ergens eind jaren 1870 in première ging en opgedragen werd aan ‘mijn dierbare vriend’ František Ondříček, die vervolgens zoveel heeft gedaan om het Vioolconcert te promoten. Met Suks verleidelijke eerdere opname die zelfs na vele decennia nog in onze oren klinkt, moet elke nieuwkomer met expressieve generositeit leveren, wat Tetzlaff doet, zijn aanpak, zoals in de andere hier opgenomen werken, individueel maar volkomen overtuigend. Uitstekend, vol geluid. Een plaat om te koesteren.
It was an inspired idea to open this disc with Josef Suk’s wonderful Fantasy, a sort of free-form violin concerto: such a striking initial tutti, fiercely dramatic, setting the mood for a searing 23-minute stretch, with some pastoral interludes to ease the intensity. John Storgårds inspires energetic playing from the Helsinki Philharmonic, accelerating subtly prior to Christian Tetzlaff’s first entry, though the strings don’t quite match Karel Ančerl’s cut-glass Czech Philharmonic (on Josef Suk’s first Supraphon recording) for precision, edge or bite. Once into the fray Tetzlaff draws on an exceptionally wide range of colours and nuances, from fragility to full-on passion, especially after the resumed tutti has allowed him more time to breathe. He’s very much his own man, personal and personable, plying a varied roster of dynamics and flexibly backed by the orchestra. You sense that every bar has been carefully thought through and yet there’s never as much as a suggestion of calculation.
Come the variations that set in from 5'28", the sweetness of his approach, and his willingness to follow the orchestra on dancing feet (6'55"), leaves a charming impression. From a purely violinistic point of view I’d choose Tetzlaff even above Suk: he brings so many rich ingredients to the piece and I’ve already enjoyed listening to his version many times.
In the case of the Violin Concerto and Romance by Suk’s father-in-law Dvořák, competition weighs rather more heavily. In the Concerto Isabelle Faust (with the Prague Philharmonia under Jiří Bělohlávek) is a prominent presence, her style following in the wake of Suk’s two recordings (Supraphon), some of her slides seemingly influenced by his. Tetzlaff on the other hand largely avoids portamento, though that’s not to suggest that his playing lacks either warmth or authentic flavouring. Quite the contrary; and, as with the Fantasy, there’s a winning suppleness about the playing, the sense that rather than being chained to the bar-lines he’s able to stretch across them, always the sign of a great artist. I also like the way he underlines the chordal writing at 7'23" into the first movement. The slow movement has tenderness to spare, the finale delicacy as well as panache.
And there’s the lovely Romance for violin and orchestra that in an earlier incarnation was part of a larger structure, Dvořák’s little-known String Quartet in F minor, Op 9 (B37). But nowadays it’s this meltingly beautiful movement that we hear most often, a piece that was premiered some time in the late 1870s and dedicated to ‘my dear friend’ František Ondříček, who subsequently did so much to promote the Violin Concerto. With Suk’s seductive earlier recording ringing in our ears even after many decades, any newcomer has to deliver with expressive generosity, which Tetzlaff does, his approach, as in the other works included here, individual but utterly persuasive. Excellent, full-bodied sound. A disc to prize.