december 2017

Grandissima Gravita

Rachel Podger & Brecon Baroque

Schitterende muziek van een artieste, Rachel Podger, die met haar eigen optredens haar collega's weet te inspireren.

Het is niet vaak de moeite waard om veel woorden van een cd-recensie te wijden aan de inhoud van het cd-boekje. Wat de barokviolist en musicoloog Mark Seow echter heeft bedacht voor Rachel Podger en Brecon Baroque's 'Grandissima Gravita' is ronduit geniaal: een theaterscript, waarvan de actie de vier violist-componiststerren van het album - Antonio Vivaldi, Giuseppe Tartini, Francesco Maria Veracini en Johann Georg Pisendel - beschonken op divans in de hemel (ja, echt) laat liggen voor hun jaarlijkse wijngedreven reünie. Seow's denkbeeldige stapel alcoholbenevelde herinneringen bestrijkt alle aspecten, van hun bewondering voor Corelli's beroemde Op 5-collectie en de historisch-muzikale betekenis ervan tot hun achtergronden en de verwevenheid van hun eigen carrières; een herinnering bijvoorbeeld dat Tartini de viool ontdekte toen hij zich schuilhield in een klooster waarheen hij was gevlucht nadat zijn controversiële geheime huwelijk was ontdekt, en hoe hij vervolgens het klooster verliet voor Venetië en Veracini's toon en soepele strijktechniek hoorde, wat hem inspireerde om zijn eigen carrière te wijden aan de strijktechniek. Ook inbegrepen zijn houdingen ten opzichte van tijdgenoten zoals JS Bach, schandalige roddels (het schandalige verhaal over hoe een grap van Pisendel de reden was achter Veracini's mankheid bijvoorbeeld, wat de hemelse Veracini weerlegt als roddels van vijanden), en zelfs hoe de Europese obsessie met alchemie uit het midden van de 18e eeuw een muzikale belichaming vond in de fuga, plus in muzikale middelen zoals die waarmee de programmaopener van het album begint: Vivaldi's Sonate voor viool en continuo in A majeur uit Opus 2, waar de muziek 'spiraalvormig en bloeiend is uit een enkel akkoord'.

De uitvoeringen zelf zijn net zo verbluffend als de noten fantasierijk zijn, alle vier muzikanten zitten volledig onder de huid van de muziek en onder elkaar, en spelen als een soepel in elkaar grijpende eenheid. Podger zelf is voortreffelijk; vloeiend, zangerig en veelkleurig, met prachtige filigraanversieringen. Haar medeleden van Brecon Baroque zijn even onberispelijk als sympathieke kamerpartners, geholpen door techniek (van St Jude-on-the-Hill, Hampstead) die hen enigszins achterin in evenwicht houdt, terwijl ze onze oren evenzeer naar kwaliteiten als McGillivray's gevoelige celloduetting, de getokkelde kleur van Caminiti's luit en gitaar, en Świątkiewicz's behendig delicate klavecimbelondersteuning trekken.

Er is ook een lieflijk klein toegift, in de vorm van Vivaldi's Adagio in Es. Dit linkt terug naar de c mineur sonate van Pisendel, voor wie Vivaldi dit stuk schreef: Seows hemelse Pisendel vertelt Vivaldi dat hij het derde deel van de sonate Affetuoso niet had kunnen schrijven ‘zonder uw genereuze klankwereld in gedachten’.

Geprogrammeerd en gepresenteerd met flair, en foutloos uitgevoerd, is dit een luisterervaring van ongebreideld genot. Een uitzonderlijk album.

It’s not often worth devoting many words of a CD review to the contents of the CD’s booklet. However, what the Baroque violinist and musicologist Mark Seow has come up with for Rachel Podger and Brecon Baroque’s ‘Grandissima Gravita’ is nothing short of genius: a theatre script, the action of which sees the four violinist-composer stars of the album – Antonio Vivaldi, Giuseppe Tartini, Francesco Maria Veracini and Johann Georg Pisendel – reclining tipsily on divans in heaven (yes, really) for their annual wine-fuelled reunion. Seow’s imagined pile of alcohol-fogged reminiscences covers all bases, from their admiration for Corelli’s famous Op 5 collection and its historical-musical significance to their backgrounds and the interlinking of their own careers; a reminder, for instance, that Tartini discovered the violin while hiding in a monastery to which he had fled after his controversial secret marriage was discovered, and then how he left the monastery for Venice and heard Veracini’s tone and smooth bowing, which inspired him to dedicate his own career to bow technique. Also included are attitudes towards their contemporaries such as JS Bach, scandalous gossip (the scurrilous story of how a practical joke from Pisendel was the reason behind Veracini’s limp for instance, which the heavenly Veracini refutes as the gossip of enemies), and even how the mid-18th-century European obsession with alchemy found musical embodiment in the fugue, plus in musical devices such as the one that begins the album’s programme-opener: Vivaldi’s Sonata for violin and continuo in A major from Op 2, where the music ‘spirals and blossoms out of a single chord’.

The performances themselves are as stunning as the notes are imaginative, all four musicians both completely under the music’s skin and under each other’s, and playing as a smoothly dovetailed unit. Podger herself is exquisite; fluid, lilting and multi-shaded, with gorgeous filigree ornamentations. Her fellow Brecon Baroque members are equally faultless as sympathetic chamber partners, helped by engineering (from St Jude-on-the-Hill, Hampstead) that balances them slightly behind, while equally drawing our ears towards qualities such as McGillivray’s sensitive cello duetting, the plucked colour of Caminiti’s lute and guitar, and Świątkiewicz's nimbly delicate harpsichord support.

There’s a sweet little encore too, in the form of Vivaldi’s Adagio in E flat. This links back to the C minor Sonata by Pisendel, for whom Vivaldi wrote this piece: Seow’s heavenly Pisendel tells Vivaldi that he couldn’t have written the sonata’s third movement Affetuoso ‘without your generous sound world in mind’.

Programmed and presented with flair, and faultlessly performed, this is a listening experience of unbridled pleasure. An exceptional album.