oktober 2017
Music from the Peterhouse Partbooks, Vol. 5
Blue Heron o.l.v. Scott Metcalfe
Het Amerikaanse koor Blue Heron laat ons op deze schitterende opname van weinig gehoord repertoire uit de laatste jaren van Hendrik VIII prachtig zingen horen.
Deze indrukwekkende opname is de vijfde in een serie gewijd aan de muziek van de Peterhouse Partbooks, zo genoemd omdat ze, hoewel gekopieerd door een enkele schrijver aan Magdalen College, Oxford, in de laatste jaren van de regering van Hendrik VIII, momenteel zijn ondergebracht in het college met die naam. Een deel van de set, met name het tenorpartbook, is verloren gegaan. De reconstructie van de muziek die elders niet bewaard is gebleven, is het levenswerk van de Britse geleerde Nicholas Sandon, die dit uitgebreide overzicht van het repertoire mogelijk heeft gemaakt.
Blue Heron is een multivalente groep. Hier zingen ze met twee of drie stemmen per partij, waarbij ze volwassen sopranen gebruiken voor de bovenste, zoals gebruikelijk is in dit repertoire. Hun toon en aanpak doen meer denken aan Engelse ensembles dan de meeste gemengde Amerikaanse koren die ik kan bedenken (voller dan Pomerium bijvoorbeeld, of zelfs sommige Engelse groepen die je zou kunnen noemen). Als laatste volume van een langetermijnproject is het terecht dat dit tot de meest gepolijste behoort, maar ik vermoed dat hun geluid sommige luisteraars zal verrassen. Op volle kracht is er geen zwakke schakel van boven naar beneden, en op hun best (dat wil zeggen, meestal) kunnen de hoge tonen worden vergeleken met die van veel bekendere ensembles aan beide kanten van de Atlantische Oceaan: probeer de mis die hier het middelpunt vormt.
Over het algemeen heeft de serie zich gericht op muziek waarvan de uitvoering alleen mogelijk is door Sandons bedieningen. Tot de hoogtepunten van eerdere delen behoren drie antifonen van Hugh Aston (deel 1), Nicholas Ludfords Missa Regnum mundi en een Salve regina van Richard Pygott (deel 2). Die namen zullen bekend zijn bij liefhebbers van dit repertoire, maar hier ligt de focus op figuren die óf heel obscuur zijn, óf eigenlijk naamloos. Laat u daardoor niet afschrikken: de mis in het bijzonder is fantastisch. Wie het ook schreef, hij kende vrijwel zeker Taverners Gloria tibi Trinitas, want er klinken echo's van door, maar het is geen slaafse imitatie. Alleen al om dit stuk is de cd het bezitten waard. De zelfverzekerde vertolking van Hugh Sturmy’s Exultet in hac die zet de toon en het uitgebreidere Ve nobis miseris van John Mason geeft de mannenstemmen de kans om te pronken, maar in de Mis wordt het echt indrukwekkend. Ik betwijfel of ik de enige ben die denkt dat dit een van de ontdekkingen van het jaar is.
This impressive recording is the fifth of a series devoted to the music of the Peterhouse Partbooks, so called because, though copied by a single scribe at Magdalen College, Oxford, in the closing years of Henry VIII’s reign, they are currently housed in the college of that name. Part of the set – notably the tenor partbook – having been lost, the reconstruction of the music not surviving elsewhere has been the life’s work of the British scholar Nicholas Sandon, which has made possible this extensive survey of the repertory.
Blue Heron are a multivalent group. Here they sing with two or three voices to a part, using adult trebles for the top ones, as is customary in this repertory. Their tone and approach is more reminiscent of English ensembles than most mixed American choirs I can think of (more full-bodied than Pomerium, for example, or even some English groups one could name). As the final volume of a long-term project, it is right that this should count among the most polished, but I suspect that their sound may take some listeners by surprise. At full stretch there isn’t a weak link from top to bottom, and at their best (that is, usually) the trebles stand comparison with those of far better-known ensembles either side of the Atlantic: try the Mass that forms the centrepiece here.
By and large the series has focused on music whose performance is only possible through Sandon’s ministrations. Among the high points of previous instalments are three antiphons by Hugh Aston (Vol 1), Nicholas Ludford’s Missa Regnum mundi and a Salve regina by Richard Pygott (Vol 2). Those names will be familiar to aficionados of this repertory, but here the focus is on figures who are either really obscure or actually nameless. Don’t let that put you off: the Mass in particular is superb. Whoever wrote it almost certainly knew Taverner’s Gloria tibi Trinitas, for echoes of it abound, yet it is no slavish imitation. For this piece alone the disc is worth owning. The confident rendition of Hugh Sturmy’s Exultet in hac die sets the tone and the more extended Ve nobis miseris by John Mason gives the male voices a chance to show off, but in the Mass things get seriously impressive. I doubt whether I’ll be alone in thinking this one of the discoveries of the year