maart 2017
Franz Liszt: 2 Sonatas for 2 Pianos
Ludmila Berlinskaya & Arthur Ancelle
Een enorm plezierige kans om een van de meest bekende en formidabele pianosonates in een onbekende vorm te horen – grote virtuositeit, met de extra uitdaging van samenwerking!
Dit is een van de beste recitals voor twee piano's die ik in lange tijd heb meegemaakt – hoewel ik misschien een beetje bevooroordeeld ben, aangezien het de wereldpremière is van een werk waar ik al op wachtte sinds ik er meer dan 30 jaar geleden voor het eerst van hoorde. De vriendschap en het wederzijdse respect van Liszt en Saint Saëns zijn goed gedocumenteerd. Dat geldt niet voor het bestaan van diens bewerking voor twee piano's van Liszts sonate in b-klein, een van de torenhoge meesterwerken van het solorepertoire.
Liszt zelf had altijd de intentie om een versie voor twee piano's te maken, maar is er nooit aan toegekomen. Saint-Saëns ondernam dit liefdeswerk tussen augustus en november 1914. Het is een volkomen getrouwe transcriptie – geen tot nu toe ongehoorde contrapuntische lijnen of hermodelleerde harmonieën – die volledig vertrouwt op de slimme herverdeling van materiaal. Maar terwijl het een enkele pianist bevrijdt van veel van de immense technische moeilijkheden van het origineel, maakt de noodzaak van absolute ensembleprecisie en overeenstemming over elk aspect van agogiek, pedaalspel en frasering, terwijl de uitvoeringsspontaniteit behouden blijft in een werk dat bijna een half uur duurt, het in sommige opzichten nog moeilijker om uit te voeren voor twee pianisten.
Ik kan alleen maar zeggen dat ik overdonderd was door het spel van dit Frans-Russische echtpaar, zo verbaasd dat elk aanvankelijk scepticisme, elk idee dat dit slechts een nieuwsgierigheid is, volkomen in de war is gebracht. Hun uitvoering van deze muziek is alles en meer waar ik op had gehoopt na zo'n lange wachttijd. Bovendien opent het bevredigende programma met Saint-Saëns' versie voor twee piano's van zijn Danse macabre en sluit af met Liszts (interessantere) transcriptie van hetzelfde met toevoegingen van Vladimir Horowitz en Arthur Ancelle, wiens eigen transcriptie van de Dante-sonate een verdere belangrijke toevoeging is aan de literatuur voor twee piano's. Voor het repertoire, de uitvoeringen en de opname (een paar rijk gestemde instrumenten in de Grote Zaal, Conservatorium van Moskou) zal dit een van mijn cd's van het jaar zijn. Ik wou alleen dat Melodiya de Engelse vertaling van het interessante boekje had nagelezen.
This is one of the finest two-piano recitals to come my way for quite some time – though I may be slightly biased as it has the world premiere of a work I have been waiting to hear ever since I first learnt of its existence over 30 years ago. The friendship and mutual respect of Liszt and Saint Saëns has been well documented. Not so the existence of the latter’s arrangement for two pianos of Liszt’s B minor Sonata, one of the towering masterpieces of the solo repertoire.
Liszt himself always intended to make a two-piano version but never got around to it. Saint-Saëns undertook this labour of love between August and November 1914. It is an entirely faithful transcription – no hitherto unheard contrapuntal lines or remodelled harmonies – that relies entirely on the clever redistribution of material. But while freeing a single pianist from many of the immense technical difficulties of the original, the need for absolute ensemble precision and agreement on every aspect of agogics, pedalling and phrasing while retaining performance spontaneity in a work lasting almost half an hour make it in some ways even more difficult to execute for two pianists.
I can only say I was bowled over by the playing of this Franco-Russian husband-and-wife duo, astonished to the extent that any initial scepticism, any notion of this being a mere curiosity, is utterly confounded. Their performance of this music is everything and more that I had hoped for after such a long wait. Moreover, the satisfying programme opens with Saint-Saëns’s two-piano version of his Danse macabre and closes with Liszt’s (more interesting) transcription of the same with additions from Vladimir Horowitz and Arthur Ancelle, whose own transcription of the Dante Sonata is a further major addition to the two-piano literature. For the repertoire, performances and recording (a pair of richly voiced instruments in the Grand Hall, Moscow Conservatory), this will be among my discs of the year. I only wish Melodiya had proof-read the English translation of the interesting booklet.