februari 2017

Schumann: Dichterliebe & Selected Songs

Mauro Peter & Helmut Deutsch

Deze combinatie van tenor en pianist volgt hun succes met Schubert in 2015 op met een Schumann-recital met een sterk communicatieve kracht en persoonlijkheid.

De Zwitserse tenor Mauro Peter heeft het soort Dichterliebe-stem dat ik in gedachten hoor: fris, jeugdig, gelijkmatig geproduceerd, met welluidendheid in evenwicht met een vleugje metaal. Hij is ook een gevoelige vertolker van Schumanns cyclus van eerste verrukking, ontgoocheling en bitterzoete berusting. In symbiotische overeenstemming met Helmut Deutsch fraseert Peter met ongedwongen welsprekendheid, waarbij hij relevante woorden aanwijst in een vloeiend legato. Zijn dictie is een model, zowel expressief als kristalhelder. Zonder een zweem van sentimentaliteit blinkt hij uit in verwondering of spijtige tederheid en Schumanns Innigkeit.

Hoewel Peters verlegen understatement en zijn gave voor eenvoud hun vruchten afwerpen, had ik een sterkere infusie van Heine-achtige bitterheid verwelkomd aan wat het schokkende einde van nr. 8 zou moeten zijn (‘Zerrissen mir das Herz’). De meer gespannen Peter Schreier en Ian Bostridge zijn hier beiden veel levendiger. En Mauro Peter is niet de enige tenor die uitgerekt klinkt door de lage tessituur van ‘Im Rhein’ (die meer variatie in dynamiek en kleur nodig heeft) en ‘Ich grolle nicht’. Dat gezegd hebbende, voegt hij een welkom randje toe aan zijn toon in het bijtende, lompe ‘Ein Jüngling liebt’ ein Mädchen’, en vindt hij precies de juiste angstige kleuring voor het begrafenisdroomlied, ‘Ich hab’ im Traum geweinet’ (nr. 13). Zoals zoveel andere pianisten verkort Deutsch hier consequent de rusten tussen de drumbeats van het klavier. Ze klinken des te veelbetekenender als ze nauwkeurig worden waargenomen.

Dichterliebe wordt aangevuld door een aantal andere Heine-zettingen, waaronder vier liederen die Schumann voor publicatie uit de cyclus heeft geschrapt. Peter onderschat de fantasmagorische griezeligheid die sommige uitvoerders onder het vriendelijke oppervlak van ‘Mein Wagen rollet langsam’ vinden, hoewel zijn mijmerende innerlijkheid effectief genoeg is, zowel hier als in ‘Dein Angesicht’, waar de kuise vurigheid van Schumanns melodie dwars door de onheilspellende woorden van Heine snijdt. In de ballade ‘Belsatzar’ compenseert hij zijn beperkte dynamische bereik met scherpe dictie en een dringend gevoel voor drama. Peter is ook overtuigend in de vijf Andersen-vignetten Op. 40: luchtig en zoet in de kleine omkaderende nummers, en nauwkeurig de verontrustende of (in de proto-Mahleriaanse treurmars ‘Der Soldat’) tragische stemmingen van de drie centrale liederen peilend. De afschuwelijke wending aan het einde van het slaapliedje ‘Muttertraum’ is puntig zonder melodrama. Helmut Deutsch is ondertussen een nauwgezette en kritische pianist-partner (‘begeleider’ is hier niet voldoende), niet in de laatste plaats in zijn onberispelijke zeven en balanceren van Schumanns fragiele, vluchtige melodieuze strengen. Er is een waardevolle noot, hoewel Sony weinig respect toont voor de Engelstalige markt door zuinig te zijn met vertalingen.

The Swiss tenor Mauro Peter has the kind of Dichterliebe voice I hear in my mind’s ear: fresh, youthful, evenly produced, with mellifluousness balanced by a touch of metal. He is a sensitive interpreter, too, of Schumann’s cycle of first rapture, disenchantment and bittersweet resignation. In symbiotic accord with Helmut Deutsch, Peter phrases with unforced eloquence, pointing salient words within a liquid legato. His diction is a model, both expressive and crystal clear. With no hint of mawkishness, he excels in wondering or regretful tenderness and Schumannesque Innigkeit.

While Peter’s shy understatement, and his gift of simplicity, bring their rewards, I would have welcomed a stronger infusion of Heine-esque bitterness at what should be the shocking end of No 8 (‘Zerrissen mir das Herz’ ). The more highly strung Peter Schreier and Ian Bostridge are both far more vivid here. And Mauro Peter is not the only tenor to sound stretched by the low tessitura of ‘Im Rhein’ (which needs more variety of dynamics and colour) and ‘Ich grolle nicht’. That said, he adds a welcome edge to his tone in the caustically lumpen ‘Ein Jüngling liebt’ ein Mädchen’, and finds just the right anxious colouring for the funereal dream song, ‘Ich hab’ im Traum geweinet’ (No 13). Like so many other pianists, Deutsch consistently shortens the rests between the keyboard’s drumbeats here. They sound that much more portentous when precisely observed.

Complementing Dichterliebe is a clutch of other Heine settings, including four songs that Schumann discarded from the cycle before publication. Peter underplays the phantasmagoric eeriness that some performers find beneath the amiable surface of ‘Mein Wagen rollet langsam’, though his musing inwardness is effective enough, both here and in ‘Dein Angesicht’, where the chaste fervour of Schumann’s melody cuts against the grain of Heine’s ominous words. In the ballad ‘Belsatzar’ he compensates for his limited dynamic range with incisive diction and an urgent sense of drama. Peter is persuasive, too, in the five Op 40 Andersen vignettes: airy and dulcet in the tiny framing numbers, and finely gauging the disquieting or (in the proto-Mahlerian funeral march ‘Der Soldat’) tragic moods of the three central songs. The ghastly twist at the end of the lullaby ‘Muttertraum’ is pointed without melodrama. All the while Helmut Deutsch is a scrupulous and discerning pianist-partner (‘accompanist’ won’t do here), not least in his immaculate sifting and balancing of Schumann’s fragile, fleeting melodic strands. There is a worthwhile note, though Sony shows scant regard for the Anglophone market by stinting on translations.