januari 2017

Chopin: Sonata H Minor, Nokturny, polonezy , mazurki

Charles Richard-Hamelin

‘Dit is vast een jonge pianist van wie we nog veel meer gaan horen’, concludeert criticus Patrick Rucker over het Chopin-recital van deze Canadees. Het is zeker een carrière waar we naar uit kunnen kijken.

Charles Richard-Hamelin is de 27-jarige pianist uit Quebec die vorig jaar de tweede prijs won op het Chopin-concours. Velen dachten blijkbaar dat hij een zekerheidje was voor de eerste plaats, zo wordt ons verteld, als zijn concertuitvoering niet verstoord was door een ernstig geval van zenuwen. Nu heeft het Fryderyk Chopin Institute een royale set van twee cd's uitgebracht, waarin Richard-Hamelins voortgang door de audities in de eerste, tweede en derde fase wordt gevolgd, evenals zijn bijdrage aan het winnaarsconcert in oktober 2015. Ik kan alleen maar herhalen wat er al over hem is geschreven. Richard-Hamelin is een uiterst artistieke, zeer gevoelige maar toch door en door mannelijke jonge pianist, wiens opvallend originele ideeën trouw blijven aan de geest van Chopin. Voor degenen onder ons die niet het geluk hadden om in Warschau te zijn voor het concert, is deze release waarschijnlijk het op één na beste.

Misschien wel de meest scherpzinnige interpretatie van het geheel is de Polonaise-fantaisie, gemakkelijk een van de mooiste en meest overtuigende die ik ooit heb gehoord. Geen dwalen in een trance-achtige vaagheid hier. Dit is een gedurfd bedachte en krachtige uitvoering: robuuste muziek, die niet doet denken aan de dans, maar daadwerkelijk danst en blij is dat te doen. Natuurlijk is er veel sfeer, onderbroken door peinzende momenten, maar Richard-Hamelins uitvoering lijkt zo direct en onvermijdelijk, zo vanzelfsprekend gezond en muzikaal, dat je je bijna zou kunnen voorstellen dat we de afgelopen anderhalve eeuw naar eigenzinnige, of op zijn minst zeer zelfingenomen, lezingen hebben geluisterd. Deze uitvoering lijkt minder een laat meesterwerk van een doodzieke componist dan het werk van een man die nog steeds van het leven geniet.

De machtige fis mineur Polonaise is redelijk in vuur en vlam met intense patriottische hartstocht, hoewel Richard-Hamelin te midden van deze overgave een veilige balans vindt tussen hart en intellect. Elk deel vervult een unieke functie binnen de structuur als geheel en de algehele indruk is mager en bondig. De veel minder bekende Es majeur Rondo, Opus 16, wordt gespeeld met panache en virtuoze overgave en straalt gewoon charme uit. Elke harmonische wending in de prachtig getempoerde, welsprekende C sharp minor Prelude, Opus 45, registreert verrassing. De perfect voorbereide cadens ontvouwt zich met een versnelling die verre van overhaast is en eindigt met een ingetogen geschiktheid.

Vanaf het heldere gegil van de openingsnoten van de B mineur Sonate houdt Richard-Hamelin ons omhoog in een onwrikbaar traject waarvan we pas worden bevrijd bij het laatste akkoord van de finale. Zijn onfeilbare gevoel voor verhoudingen is een van de vele factoren die samenspannen om een ​​zeldzaam gevoel van samenhang te creëren. Een vloeiend rubato versterkt de retorische evenwichtigheid van thematisch materiaal - de lijnen ademen en bewegen altijd - zonder de integriteit van de overkoepelende structuur te verstoren. De open, ruime vergezichten van de Largo zijn een zintuiglijk genot, en zodra we op de vloot zijn gelanceerd en Presto non tanto voorspellen, is er niets anders te doen dan ons vast te houden voor ons leven.

En er zijn ook Études, Nocturnes, Mazurka's, een A flat Ballade en een Barcarolle om van te genieten. Het geluid van de Yamaha op deze live-opnames is prachtig vastgelegd. Richard-Hamelin heeft gedurfde, originele ideeën over de muziek die hij speelt, de emotionele reservoirs om ze te ondersteunen en de technische apparatuur om ze zonder afleiding over te brengen. Dit is zeker een jonge pianist van wie we nog veel meer zullen horen, en wel heel snel.

Charles Richard-Hamelin is the 27-year-old Quebec-born pianist who won second prize at the Chopin Competition last year. Many apparently felt he was a shoo-in for first place, we are told, had not his concerto performance been disturbed by a bad case of nerves. Now the Fryderyk Chopin Institute has released a generous two-disc set, tracing Richard-Hamelin’s progress through the first-, second- and third-stage auditions, as well his contribution to the winners’ concert in October 2015. I can only echo what has already been written about him. Richard-Hamelin is a supremely artistic, highly sensitive yet thoroughly masculine young pianist, whose strikingly original ideas remain true to the spirit of Chopin. For those of us not fortunate enough to have been in Warsaw for the concert, this release is probably the next best thing.

Perhaps the most perceptive interpretation of the lot is the Polonaise-fantaisie, easily among the most beautifully wrought and persuasive I’ve heard. No wandering in a trance-like vagueness here. This is a boldly conceived and powerful performance: robust music, not reminiscent of the dance but actually dancing and happy to be doing so. Naturally there is plenty of atmosphere, punctuated by pensive moments, but Richard-Hamelin’s performance seems so forthright and inevitable, so self-evidently sane and musical, that one could almost imagine we’ve been listening to wrong-headed, or at least highly self-indulgent, readings for the past century and a half. This performance seems less a late masterpiece by a deathly ill composer than the work of a man who still relishes life.

The mighty F sharp minor Polonaise is fairly ablaze with intense patriotic fervour, though in the midst of this abandon, Richard-Hamelin strikes a secure balance between heart and intellect. Each section serves a unique function within the structure as a whole and the overall impression is lean and succinct. The far less familiar E flat major Rondo, Op 16, is played with panache and virtuoso abandon, and simply oozes charm. Each harmonic turn in the beautifully paced, eloquent C sharp minor Prelude, Op 45, registers surprise. The perfectly prepared cadenza unfolds with an acceleration that is far from precipitous, concluding with an understated aptness.

From the clarion peal of the B minor Sonata’s opening notes, Richard-Hamelin holds us aloft in an unswerving trajectory from which we’re not released until the last chord of the finale. His unerring sense of proportion is one of many factors that conspire to create a rare sense of cohesion. A fluent rubato enhances the rhetorical poise of thematic material – the lines always breathe and move – without unhinging the integrity of the overriding structure. The open, spacious vistas of the Largo are a sensual delight, and once we’re launched on the fleet and foreboding Presto non tanto, there’s nothing to do but hold on for dear life.

And there are Études, Nocturnes, Mazurkas, an A flat Ballade and a Barcarolle to savour as well. The sound of the Yamaha on these live performance recordings is superbly captured. Richard-Hamelin has bold, original ideas about the music he plays, the emotional reservoirs to back them up and the technical equipment to convey them without distraction. Surely this is a young pianist of whom we will hear a great deal more, and very soon.