januari 2017

Death and the Maiden (Schubert & Sibelius)

Ehnes Quartet

Een onverwachte combinatie die echt goed werkt en de context waarin ze worden gehoord, beïnvloedt. De Schubert van het Ehnes Quartet is sterk en schrijnend, hun Sibelius vol dramatische reflectie.

Als we één ding hebben geleerd over het Ehnes Quartet van hun debuutopname in 2014 – Shostakovich’ Zevende en Achtste kwartet naast Khachaturians Vioolconcert (7/14, met Ehnes als solist bij het Melbourne Symphony Orchestra en Mark Wigglesworth) – dan is het wel dat ze niet het type zijn dat terugvalt op traditionele programmeringskeuzes. Op deze cd vullen ze nu voor het eerst een programma helemaal alleen, en hun koppeling van deze twee kwartetten is een geniale zet van programmering.

Op een puur oppervlakkig niveau valt de opname op tegen de zee van De Dood en de Maagden in combinatie met meer Schubert of Beethoven. Maar meer dan dat, de parallellen van ontstaan ​​en gevoeligheid tussen Schubert en Sibelius zijn verrassend diep: beide zijn geschreven door componisten die leefden in de schaduw van ziekte en dood, beide worden gekenmerkt door aanhoudende emotionele intensiteit, en geen van beide werken kreeg zijn titel van de componist. Het grootste contrast tussen de twee kwartetten is in feite hun relatieve vertrouwdheid, de relatieve onbekendheid van Sibelius tegenover de supersterstatus van Schubert. Een opname die Intimate Voices zo overtuigend presenteert als een natuurlijke partner van Death and the Maiden is iets dat het waard is om te horen.

Om eerst op Schubert in te gaan, is het, ondanks dat dit een werk is dat talloze interpretatiemogelijkheden biedt, niet overdreven om te zeggen dat de meeste uitvoeringen de neiging hebben om variaties te bieden op een thema van korreligheid. Hier krijgen we echter iets anders; het is gekweld, ja, maar in plaats van ruwe overgave krijgen we een vlijmscherpe, perfect gemengde precisie die werkelijk door de lucht snijdt. Het Andante is net zo pakkend vanwege de organisch gesponnen lange zinnen en een solo voor de eerste viool van hartverscheurende schoonheid en kwetsbaarheid.

Sibelius van het Ehnes Quartet vertelt een soortgelijk verhaal van diepe ziel, geschilderd met een panoplie van kleuren, dynamiek en emotie, met een natuurlijke dramatische flow. Ik zou er nooit aan gedacht hebben om deze twee werken samen te voegen, maar in de handen van deze groep heeft het geresulteerd in iets wonderbaarlijks.

If there was one thing we learnt about the Ehnes Quartet from their debut recording in 2014 – Shostakovich’s Seventh and Eighth quartets alongside Khachaturian’s Violin Concerto (7/14, with Ehnes as soloist with the Melbourne Symphony Orchestra and Mark Wigglesworth) – it was that they’re not the types to fall back on traditional programming choices. This disc now sees them fill a programme all by themselves for the first time, and their pairing of these two quartets is a stroke of programming genius.

On a purely superficial level the recording stands out against the sea of Death and the Maidens partnered with either more Schubert, or Beethoven. More than that though, the parallels of genesis and sensibility between the Schubert and the Sibelius run surprisingly deep: both were written by composers living under the shadow of illness and death, both are characterised by sustained emotional intensity, and neither work was bestowed its title by its composer. In fact the starkest contrast between the two quartets is in their relative familiarity, the Sibelius’s comparative obscurity against the Schubert’s superstar status. A recording that so compellingly presents Intimate Voices as a natural partner to Death and the Maiden is something worth hearing.

To home in first on the Schubert, despite this being a work that offers myriad interpretative possibilities, it is not a complete exaggeration to say that most performances tend to offer variations on a theme of grittiness. Here, however, we get something different; it is anguished, yes, but in place of rough-edged abandon we get a razor-sharp, perfectly blended precision that verily slices through the air. The Andante is equally grabbing for its organically spun long phrases, and a first-violin solo of heart-rending beauty and vulnerability.

The Ehnes Quartet’s Sibelius tells a similar story of deep soul painted with a panoply of colours, dynamics and emotion, with a natural dramatic flow throughout. I never would have thought of putting these two works together, but in this group’s hands it has resulted in something wonderful.