februari 2018

Vaughan Williams: Beyond My Dream – Music for Greek Plays

Britten Sinfonia o.l.v. Alan Tongue

‘Een onmisbare aanwinst voor iedere Vaughan Williams-liefhebber’, concludeert onze recensent Andrew Achenbach over deze liefdevol geproduceerde, ondernemende release.

Hier is nog een enorm ondernemende reddingsact van Albion Records, dit keer namens bijna 63 minuten aan incidentele muziek die Vaughan Williams in 1911 schreef voor drie toneelstukken van Euripides – namelijk The Bacchae, Electra en Iphigenia in Tauris – in Gilbert Murray's Engelse versvertaling. Gecomponeerd voor mezzosopraan (die zowel zingt als reciteert), vrouwenstemmen en klein orkest, richten de RVW-settings zich op de geweldige koren van de drama's. Helaas mislukte de beloofde enscenering van Iphigenia in Tauris, hoewel we wel weten van minstens één openbare uitvoering (op 31 mei 1912) van alle drie de muziekstukken. Murray zelf was vooral dankbaar voor de manier waarop de bijdrage van de componist aan Iphigenia in Tauris ‘het ritme van de muziek opoffert aan het ritme van het couplet, zodat de poëzie en het ritme volledig overheersen, wat de coupletschrijver van nature prettig vindt’.

Zoals vaak het geval is geweest met zoveel van deze relatief vroege RVW-ontdekkingen, zijn ze absoluut fascinerend om naar te luisteren, niet in de laatste plaats vanwege die talloze vluchtige voorgevoelens van de torenhoge meesterwerken die nog zouden komen. Zeker, in het geval van The Bacchae en Electra denk ik niet dat het te fantasierijk is om verleidelijke glimpen op te vangen van zulke onderzoekende persoonlijke uitspraken als A Pastoral Symphony, Flos campi, Sancta civitas en zelfs de late symfonieën (sommige van de prachtig lyrische, door hobo geleide passages in The Bacchae doen je even denken aan het Intermezzo uit het vierde deel van de Sinfonia antartica en het hemelse Trio-gedeelte uit het tweede deel van de Negende).

Toegegeven, de sequentie uit Iphigenia in Tauris (die een geheel ingetogen, wat minder verkennende harmonische wereld bewoont) zal niet altijd hetzelfde niveau van inspiratie bereiken, maar dat is niet om het nauwgezette onderzoek en de onvermoeibare musicologische inspanningen van Alan Tongue te bekritiseren, die de huidige uitvoeringen samenstelde uit de korte partituur en partijen van de componist die in de British Library zijn ondergebracht, en aan wie zeker een enorme schuld van dankbaarheid verschuldigd is. Deze toegewijde en nauwgezet voorbereide uitvoeringen met de mezzosopraan Heather Lowe, Joyful Company of Singers en Britten Sinfonia onder Tongues waakzame leiding, Andrew Waltons eersteklas productie en Albion's overvloedig gedetailleerde presentatie zijn allemaal absoluut onberispelijk, en de schijf als geheel moet worden beschouwd als een essentiële aankoop voor elke echte RVW-liefhebber.

Here’s yet another hugely enterprising rescue-act from Albion Records, this time on behalf of nearly 63 minutes’ worth of incidental music that Vaughan Williams penned in 1911 for three plays by Euripides – namely The Bacchae, Electra and Iphigenia in Tauris – in Gilbert Murray’s English-verse translation. Scored for mezzo-soprano (who both sings and recites), female voices and small orchestra, RVW’s settings focus on the dramas’ great choruses. Sadly, the promised staging of Iphigenia in Tauris fell through, though we do know of at least one public performance (on May 31, 1912) of all three musical scores. Murray himself was especially appreciative of how the composer’s contribution to Iphigenia in Tauris ‘sacrifices the rhythm of the music proper to the rhythm of the verse, so that the poetry and rhythm completely predominate, which is what the verse writer naturally likes’.

As has often been the case with so many of these comparatively early RVW discoveries, they make absolutely fascinating listening, not least for those countless fleeting premonitions of the towering masterpieces to come. Certainly, in the case of The Bacchae and Electra, I don’t think it’s too fanciful to detect tantalising glimpses of such questingly personal statements as A Pastoral Symphony, Flos campi, Sancta civitas and even the late symphonies (some of the gorgeously lyrical, oboe-led passages in The Bacchae momentarily put one in mind of the fourth-movement Intermezzo from the Sinfonia antartica and the heavenly Trio section from the Ninth’s second movement).

Admittedly, the sequence from Iphigenia in Tauris (which inhabits an altogether chaster, rather less exploratory harmonic world) may not always rise to quite the same level of inspiration, but that is not to decry the painstaking research and indefatigable musicological efforts of Alan Tongue, who put together the present performing editions from the composer’s short score and parts housed in the British Library, and to whom an enormous debt of gratitude is most surely due. Indeed, these dedicated and scrupulously prepared performances featuring the mezzo-soprano Heather Lowe, Joyful Company of Singers and Britten Sinfonia under Tongue’s watchful lead, Andrew Walton’s top-notch production and Albion’s copiously detailed presentation are all absolutely beyond reproach, and the disc as a whole must be deemed an essential acquisition for every true RVW aficionado.