maart 2018

Handel Arias

Franco Fagioli & Il Pomo d’Oro & Zefira Valova

Van theatraal vuurwerk tot langzamere aria's, countertenor Franco Fagioli brengt drama en fantastische zang naar dit Händel-spektakel; Il Pomo d'Oro biedt uitstekende begeleiding.

In 2004 bracht een opkomende jonge countertenor zijn eerste solo-opname uit van aria's van Händel en Mozart (Arte Nova, A/04). De uitvoeringen waren weliswaar technisch veelbelovend, maar emotioneel wat bloedeloos – geen partij voor hun vele rivalen. Met zijn nieuwste cd keert Franco Fagioli voor het eerst terug naar Händel als recitalist sinds die vroege poging, en dit keer zijn de resultaten opvallend, compromisloos opwindend.

Er is altijd een brute genialiteit geweest in Fagioli's uitvoeringen. Zijn buitengewone behendigheid, gekoppeld aan zijn kracht en bereik, zorgt voor een behoorlijk technisch arsenaal, maar het is er een die hem vreemd genoeg onkwetsbaar heeft gemaakt, niet in staat om (of misschien gewoon niet geïnteresseerd in het vinden van) de kwetsbaarheid en menselijkheid – de emotionele ruimte – te vinden die deze muziek vereist als het ooit meer wil zijn dan alleen een voertuig voor virtuositeit.

Dus hoewel de coloratuursensaties hier voorspelbaar spectaculair zijn, zijn het de andere elementen – de nieuw gevonden zorg en het gewicht van de langzamere aria's, het bereik van vocale penseelstreken, de dramatische overtuiging – die de aandacht vasthouden. De dikke, uitgespreide toon door ‘Frondi tenere’ (het recitatie voorafgaand aan ‘Ombra mai fu’), de plotselinge vederlichte, ademende lichtheid van Mirtillo’s ‘Sento brillar nel sen’ uit Il pastor fido en een ‘Cara sposa’ waarin Fagioli’s pluche stem vervalt tot gerafelde draden van emotie – spreken allemaal van een artiest die niet alleen zijn instrument maar ook het theater ervan volledig onder controle heeft.

Spectakelzoekers hoeven echter niet bang te zijn: Fagioli speelt schaamteloos op zijn sterke punten in een glanzende selectie van pronkstukken, waaronder niet alleen ‘Crude furie’ en Oreste’s opwindende ‘Agitato da fiere tempeste’, maar ook een tweede poging tot ‘Venti turbini’. Allemaal (afgezien van een bizar afgemeten ‘Dopo notte’) zijn ze voorbeeldig, bezield door de vindingrijkheid en bravoure van Fagioli’s ornamenten, de onmogelijke helderheid en articulatie van de coloratuur en het pure plezier van de zanger in zijn eigen topconditie.

Il Pomo d’Oro (geregisseerd vanaf de viool door Zefira Valova) is helemaal van draad en hout en vormt een natuurlijke tegenhanger van Fagioli’s rijkelijk beklede stem. Ze spelen de serieuze man en temperen zijn instinctieve toegeeflijkheid met droge, snelle muzikale gevatheid. Het is een uiterst stijlvol duo, een partnerschap dat een uitstekende plaat verheft tot een van de beste Händel-recitals in tijden.

Back in 2004 a rising young countertenor released his first solo recording of arias by Handel and Mozart (Arte Nova, A/04). The performances, though technically promising, were a little bloodless emotionally – no match for their many rivals. With his latest disc, Franco Fagioli returns to Handel for the first time as a recitalist since that early effort, and this time the results are arrestingly, uncompromisingly thrilling.

There has always been a brute brilliance to Fagioli’s performances. His extraordinary agility, coupled with his power and range, makes for quite a technical armoury, but it’s one that has rendered him oddly invulnerable, unable to find (or perhaps simply uninterested in finding) the fragility and humanity – the emotional space – this music demands if it is ever to be more than just a vehicle for virtuosity.

So while the coloratura thrills here are predictably spectacular, it’s the other elements – the new-found care and weight of the slower arias, the range of vocal brushstrokes throughout, the dramatic conviction – that hold the attention. The thick-spread tone through ‘Frondi tenere’ (the recit preceding ‘Ombra mai fu’), the sudden feathery, breathy lightness of Mirtillo’s ‘Sento brillar nel sen’ from Il pastor fido and a ‘Cara sposa’ in which Fagioli’s plush voice decays into frayed threads of emotion – all speak of an artist absolutely in control of not just his instrument but also its theatre.

Spectacle-seekers need not fear, though: Fagioli plays unashamedly to his strengths in a glossy selection of showpieces, including not only ‘Crude furie’ and Oreste’s exhilarating ‘Agitato da fiere tempeste’ but also a second stab at ‘Venti turbini’. All (a bizarrely measured ‘Dopo notte’ aside) are exemplary, animated by the invention and bravado of Fagioli’s ornaments, the impossible clarity and articulation of the coloratura and the singer’s sheer pleasure in his own peak fitness.

All wire and wood, Il Pomo d’Oro (directed from the violin by Zefira Valova) are a natural foil to Fagioli’s richly upholstered voice. Playing the straight man, they temper his instinctive indulgence with dry, quick musical repartee. It’s a seriously classy double-act, a partnership that elevates an outstanding disc to one of the finest Handel recitals in a while.